Jak obniżyć wysokie TSH dietą?

TSH to hormon przysadki mózgowej, pobudzający tarczycę do pracy. Zbyt wysoki poziom TSH może być wynikiem niedoczynności tarczycy i innych schorzeń, w tym chorób o podłożu autoimmunologicznym. W tym artykule przyjrzymy się pracy tarczycy oraz poznamy normy TSH w organizmie zdrowego człowieka. Podpowiemy także, jakie są przyczyny i objawy niedoczynności tarczycy oraz jak obniżyć wysokie TSH odpowiednią dietą.

TSH a tarczyca

TSH to hormon tyreotropowy nazywany także tyreotropiną. Nazwa TSH pochodzi od angielskiego thyroid-stimulating hormone, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „hormon stymulujący tarczycę”.

Hormon TSH produkowany jest przez przysadkę mózgową. Odpowiada między innymi za zwiększenie masy tarczycy, zwiększenie przepływu krwi przez ten narząd oraz nasilenie produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3).

Tarczyca jest jednym z największych gruczołów w ludzkim organizmie. Znajduje się w okolicach tchawicy, poniżej krtani. Tarczyca swoim kształtem przypomina motyla – zbudowana jest z dwóch płatów połączonych ze sobą cieśniną. Hormony produkowane przez narząd (między innymi tyroksyna, trójjodotyronina oraz kalcytonina) są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu: regulują temperaturę ciała, utrzymują właściwe tempo przemiany materii oraz regulują pracę hormonów płciowych.

Regulacja wydzielania TSH odbywa się na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego z hormonami tarczycy.

Kiedy poziom hormonów tarczycy maleje, najczęściej świadczy to o niedoczynności tarczycy. Niski poziom hormonów tyroksyny i trójjodotyroniny generuje wzmożoną produkcję hormonu TSH. Hashimoto, nazywane też przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy, jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tego gruczołu.

Z kolei gdy poziom hormonów tarczycy rośnie, obniża się TSH, czego efektem może być nadczynność tarczycy. Chorobą gruczołu tarczycowego o podłożu autoimmunologicznym, będącą przyczyną nadczynności tarczycy, jest choroba Gravesa-Basedowa.

Normy TSH

Poziom TSH w organizmie nie jest wartością stałą, gdyż zależy między innymi od: wieku, płci, aktualnej masy ciała i przyjmowanych leków. Poza tym normy mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonujemy badanie. Poziom TSH zawsze powinien być konsultowany z lekarzem.

Poziom TSH – przedziały referencyjne według wieku:

• bezpośrednio po urodzeniu (poród o czasie): 1,3–19 μIU/l,
• 3 dni: 1,1–17 μIU/l,
• 10 tygodni: 0,6–10 μIU/l,
• 14 miesięcy: 0,4–7,0 μIU/l,
• 5 lat: 0,4–6,0 μIU/l,
• 14 lat: 0,4–5,0 μIU/l,
• dorosły: 0,4–4,0 μIU/l,
• kobieta w I trymestrze ciąży: 0,01-2,32 μIU/l,
• kobieta w II trymestrze ciąży: 0,10-2,35 μIU/l,
• kobieta w III trymestrze ciąży: 0,10-2,65 μIU/l.

Normy TSH są wyznacznikiem prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Wysokie TSH (powyżej normy) wiąże się najczęściej z niedoczynnością tarczycy, z kolei znacznie obniżenie poziomu TSH to zazwyczaj sygnał, że u pacjenta występuje nadczynność tarczycy.

Z wiekiem zakres normy TSH nieco się poszerza. Przykładowo u osób starszych wysokie stężenie TSH (powyżej 5,0 μIU/l) może być czymś całkowicie normalnym.

Wysoki poziom TSH – przyczyny:

• pierwotna niedoczynność tarczycy,
• choroba Hashimoto,
• okres rekonwalescencji po ciężkich chorobach,
• pierwotna niedoczynność kory nadnerczy,
• marskość wątroby,
• zespoły nieadekwatnego wydzielania tyreotropiny,
• zespoły odporności na hormony tarczycy,
• infekcje wirusowe,
• niedobór jodu,
• stan po usunięciu tarczycy.

Wysoki poziom TSH i niedoczynność tarczycy – objawy

Wysoki poziom TSH związany jest najczęściej z niedoczynnością tarczycy. Jakie objawy najczęściej towarzyszą tym zaburzeniom?

• przybieranie na wadze nieskorelowane ze zmianami w diecie,
• niska tolerancja na zimno, obniżona temperatura ciała,
• sucha skóra, wypadające włosy,
• zatrzymywanie się wody w organizmie, opuchnięta twarz,
• nawracające anemie,
• pogorszenie słuchu,
• chrypka,
• duszności, bezdech senny,
• zaparcia,
• u kobiet – zaburzenia miesiączkowania,
• ciągłe zmęczenie, senność, brak energii,
• problemy z koncentracją.

Znacznie podwyższone TSH jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, gdyż zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości i nadciśnienia. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do odklejenia się łożyska, przedwczesnego porodu lub krwotoku w okresie połogu. Poza tym TSH kobiety w ciąży ma istotny wpływ na masę dziecka po narodzinach. Podwyższone TSH matki najczęściej wiąże się z niską masą ciała maluszka. Dlatego tak ważne jest, aby kobiety w ciąży przechodziły badanie TSH i konsultowały jego wyniki z lekarzem prowadzącym. W przypadku wystąpienia nieprawidłowości lekarz ginekolog z pewnością zaleci dodatkową konsultację endokrynologiczną.

Wysokie TSH – diagnoza niedoczynności tarczycy

Badanie poziomu TSH to badanie krwi pobieranej najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym. Najlepiej wykonać je rano, na czczo. Osoby, które mają już zdiagnozowane problemy z tarczycą, przed badaniem TSH nie powinny zażywać hormonów.

W laboratorium oznacza się poziom TSH w surowicy krwi. Jeśli wyniki odbiegają od normy, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Choroby tarczycy znacznie wpływają na pogorszenie stanu zdrowia i obniżenie jakości życia. Bagatelizowanie objawów może być przyczyną poważnych konsekwencji w przyszłości.

Podwyższenie poziomu TSH może być wynikiem innych schorzeń niż niedoczynność tarczycy. Zdarza się, że nieprawidłowości są być efektem stanu zapalnego (na przykład po niedawno przebytej infekcji). Dlatego lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak USG tarczycy.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Jak wygląda leczenie niedoczynności i obniżanie poziomu TSH?

Diagnoza niedoczynności tarczycy wiąże się najczęściej z przyjmowaniem leków pod ścisłą kontrolą lekarza. Oprócz tradycyjnego leczenia prawidłową pracę tarczycy warto wspomóc również dietą.

Jak obniżyć poziom TSH dietą?

To, co jemy i pijemy na co dzień, ma niebagatelny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, a więc również pracę tarczycy. Czy można dietą obniżyć TSH i złagodzić objawy chorób tarczycy, takich jak niedoczynność? Odpowiedź brzmi: tak.

Wiele wskazuje na to, że choroby autoimmunologiczne (w tym choroby tarczycy) mogą mieć związek z naszymi nawykami żywieniowymi. W zdrowej odpowiednio zbilansowanej diecie nie może zabraknąć warzyw i owoców, które są doskonałym źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Tłuszcze nasycone, których nadmierne spożycie powoduje nie tylko zwiększenie masy ciała, ale również choroby serca, należy zastąpić tłuszczami nienasyconymi (przede wszystkim kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6). W chorobie Hashimoto i innych schorzeniach związanych z podwyższonym TSH kluczową rolę odgrywa również pełnowartościowe białko.

Osoby zmagające się z wysokim TSH powinny wykluczyć z diety warzywa z rodziny krzyżowych, czyli między innymi kapusty, kalafiora, kalarepy, brukselki i rzepy. W łagodzeniu objawów pomagają również diety eliminacyjne, takie jak dieta bezlaktozowa i bezglutenowa.

Jak dietą obniżyć TSH? Siedem kluczowych składników

Poniżej znajdziesz siedem kluczowych składników diety, które przyczyniają się do poprawy funkcjonowania tarczycy. Należą do nich: pełnowartościowe białko, kwasy tłuszczowe omega-3, witamina D oraz składniki mineralne, takie jak jod, cynk, żelazo i selen.

Pełnowartościowe białko

Białko jest źródłem tyrozyny – aminokwasu, który bierze udział w syntezie hormonów tarczycy. Pełnowartościowe białko znajdziesz w produktach pochodzenia zwierzęcego, głównie w jajach, mleku i produktach mlecznych, rybach i białym mięsie (kurczak, indyk). Jeśli stosujesz dietę bezmięsną i zmagasz się z chorobą Hashimoto, wprowadź do jadłospisu białko roślinne w postaci nasion roślin strączkowych i produktów na ich bazie (tofu, tempeh).

Kwasy omega-3

Kwasy tłuszczowe omega-3 pobudzają wątrobę do przemian hormonów tarczycy T4 w aktywną formę T3. Poza tym odpowiednia podaż tłuszczów omega w diecie korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu krwionośnego, regulując poziom cholesterolu we krwi. Najlepszym źródłem kwasów omega są oleje roślinne, tłuste ryby morskie, awokado oraz orzechy, pestki i nasiona.

Witamina D

W diecie na obniżenie poziomu TSH kluczową rolę odgrywają również witaminy, w szczególności witamina D. Niedobór witaminy D jest skorelowany z wysokim poziomem TSH. Witaminę D znajdziesz między innymi w tłustych rybach, mleku, maśle oraz serach.

Jod

Jod to składnik mineralny niezbędny do wytwarzania tyroksyny i trójjodotyroniny. Gdy brakuje go w diecie, tarczyca nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Co ciekawe, nie tylko niedobór, ale również nadmiar jodu mają negatywny wpływ na pracę narządu. Nadmierne spożycie jodu może powodować zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy. Źródłem jodu są przede wszystkim ryby morskie, owoce morza, algi i wodorosty. Jod znajdziesz również w szpinaku, brokułach i nabiale.

Cynk

Kolejnym pierwiastkiem niezbędnym do syntezy T3 i T4 jest cynk. Najlepsze źródła cynku w codziennej diecie to: kakao, pestki dyni, sezam oraz produkty zbożowe (przede wszystkim kasze).

Żelazo

Żelazo warunkuje przemiany hormonów z ich nieaktywnej formy w aktywną. Pierwiastek znajduje się głównie w czerwonym mięsie, wątróbce drobiowej, żółtkach jaj, szpinaku i natce pietruszki.

Selen

W diecie na obniżenie TSH nie można zapomnieć o selenie. Pierwiastek uczestniczy w budowie enzymu dejodynazy. Enzym ten odgrywa kluczową rolę w syntezie T3 i T4. Niedobór selenu powoduje obniżenie poziomu trójjodotyroniny we krwi, a co za tym idzie – wzrost TSH. Jak uzupełnić poziom selenu w diecie? Wprowadzając do jadłospisu ryby (głównie tuńczyka, dorsza, halibuta i sardynki), owoce morza (krewetki), orzechy, grzyby, jaja i czosnek.

Catering dietetyczny Hypo Hashimoto od Maczfit

Catering dietetyczny Maczfit ze swoją ofertą dociera do różnych grup klientów. Wśród naszych gotowych diet znajdziesz między innymi program Hypo Hashimoto.

Dieta pudełkowa Hypo Hashimoto od Maczfit to specjalistyczny program dopasowany do potrzeb osób z chorobą Hashimoto lub innymi zaburzeniami pracy tarczycy.

Dieta w Hashimoto od Maczfit wyklucza gluten, laktozę i soję oraz znacznie ogranicza warzywa krzyżowe. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółami oferty. 

Ewelina Hepnar

Magistrantka dietetyki na USM w Warszawie, ukończyła dwa kierunki – Technologię Żywności i Żywienie Człowieka oraz Jakość i Bezpieczeństwo Żywności na UR w Krakowie. Z doświadczenia pracy w gabinecie dietetycznym wyniosła umiejętność komponowania atrakcyjnych jadłospisów, odpowiadających potrzebom klientów w różnych jednostkach chorobowych i nie tylko. Interesuje się psychologią odżywiania, chętnie porusza tematy związane z reedukacją żywieniową i propagowaniem prawidłowych nawyków żywieniowych oraz budowaniem zdrowych relacji z jedzeniem. Wyznaje zasadę, że dieta ma być przyjemnością i wpływać korzystnie na zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. W Maczfit jest odpowiedzialna za diety: No Gluten & Lactose, FODMAP, Care.