Self care, czyli jak zatroszczyć się o samego siebie?

Pojęcia „self care” czy „self love” przewijają się w mediach społecznościowych głównie w kontekście zabiegów pielęgnacyjnych i rytuałów odprężających. W tym artykule bierzemy pod lupę filozofię self care i przekonujemy, że warto zacząć dbać nie tylko o swoje ciało, ale również umysł. Jak praktykować self care kompleksowo? Jakie nawyki wprowadzić do swojego życia? Zapraszamy do lektury!

Postaw na siebie! Self care w pigułce

Najprościej rzecz ujmując, filozofia self care oznacza dbanie o swój dobrostan – zarówno ten fizyczny, jak i psychiczny. Self care to wsłuchiwanie się w potrzeby swojego organizmu i robienie tego, co w danym momencie sprawia, że czujemy się najlepiej. Self care to nie tylko jednorazowe spełnienie zachcianki, na przykład domowe spa po ciężkim dniu w pracy. To także styl życia, który praktykowany w dłuższej perspektywie pozwala kompleksowo zadbać o zdrowie.

Dlaczego warto?

Żyjemy w świecie, który ciągle się zmienia i dostarcza nowych bodźców. Stres w pracy, nadmiar obowiązków domowych i inne trudy codzienności sprawiają, że jesteśmy cały czas przemęczeni. Życie w ciągłym biegu odbija się negatywnie zarówno na zdrowiu fizycznym, jak i psychice.

Self care pozwala nabrać dystansu i odnaleźć przyjemność nawet w prostych, codziennych czynnościach. Self care to zestaw indywidualnych narzędzi, które redukują stres, pozwalają regulować emocje i zadbać o zdrowie fizyczne.

Praktyki self care pozytywnie wpływają także na efektywność. Zadbanie o swoje podstawowe potrzeby sprawia, że jesteśmy skuteczniejsi w pracy, szybciej się uczymy, mamy więcej cierpliwości i łatwiej nam wchodzić w interakcje z innymi ludźmi.

Self care – od czego zacząć?

Jak zadbać o siebie? W pierwszej kolejności odrzuć fałszywe przekonanie, że praktykowanie self care wiąże się z egoizmem. Jeśli chcesz funkcjonować lepiej w społeczeństwie, musisz zadbać o siebie – swój umysł i ciało. Praktykowanie self care sprawia, że masz więcej zasobów emocjonalnych do budowania empatycznych więzi, co bezpośrednio przekłada się na jakość i trwałość relacji międzyludzkich.

Pamiętaj, że dbanie o siebie oznacza wsłuchiwanie się w potrzeby organizmu. Są pewne uniwersalne sposoby, aby zadbać o dobrostan i poprawić jakość swojego życia. Każdy z nas jest jednak inny. Dla niektórych ważnym elementem rozwoju duchowego jest medytacja, innym ukojenie rozbieganych myśli przynosi spokojna muzyka lub długie spacery po lesie. Nie porównuj się z innymi i znajdź swój sposób na szczęście.

Aby w pełni zadbać o siebie, podejdź do sprawy kompleksowo. Poniżej przedstawimy kilka pomysłów na self care w obszarach: fizycznym, psychicznym, społecznym, duchowym i emocjonalnym. Możesz wdrożyć je wszystkie na raz lub dokonywać zmian w swoim życiu stopniowo.

Pozbądź się błędnego przekonania, że aby o siebie zadbać, potrzebujesz dużo wolnego czasu i odpowiednich narzędzi. Wyrobienie dobrych nawyków może zająć kilka dni, jednak pierwsze zmiany można wprowadzić od zaraz. W znalezieniu chwili dla siebie pomoże świadomość tego, ile czasu zajmują Ci niektóre codzienne czynności. Jeśli zaraz po przebudzeniu sięgasz po telefon i przeglądasz social media, postaraj się ograniczyć ten nawyk i wykorzystaj odzyskany czas na poranną jogę lub gorącą kąpiel. Nie narzucaj sobie ograniczeń typu „jak schudnę, to pójdę do SPA”. Rób to, co sprawia Ci radość. Wolność, poczucie szczęścia i troska o samego siebie to istota self care.

Jak o siebie zadbać? Weź pod uwagę zdrowie fizyczne i psychiczne

Self care w praktyce może oznaczać zarówno wieczorny rytuał domowego spa, podczas którego wklepujesz w ciało nowy balsam o obłędnym zapachu, jak i poranne bieganie, które pozwala pozytywnie nastroić się na nowy dzień.

Jak wspomniano wyżej, troska o siebie jest kwestią bardzo indywidualną. Pamiętaj, że jeśli chcesz poczuć pełnię szczęścia i spokoju, musisz zadbać nie tylko o ciało, ale również mózg. Chcesz dowiedzieć się, jak w praktyce wygląda dbanie o siebie? Poniżej kilka pomysłów na self care – zarówno dla ciała, jak i ducha.

Self care w praktyce

Zdrowa dieta

Chcąc prowadzić zdrowy tryb życia, musisz zwracać uwagę na to, co masz na talerzu. Odpowiednio zbilansowana dieta ma korzystny wpływ nie tylko na pracę wszystkich narządów i układów, ale również na samopoczucie. Jak ułożyć zdrową dietę dla siebie? Po raz kolejny wsłuchaj się w potrzeby organizmu i odpowiedz sobie na pytanie: po jakich posiłkach czujesz się lepiej i masz energię do działania? Zastanów się, czy na pewno jedzenie fast-foodu co drugi dzień korzystnie wpływa na Twoje zdrowie i samopoczucie?

Zdrowe odżywianie jest jednym z filarów filozofii self care. Aby poczuć się lepiej, wprowadź w życie dobre nawyki żywieniowe. Odżywiaj się regularnie, jedz dużo warzyw i owoców, dbaj o właściwe nawodnienie. A jeśli czujesz, że ułożenie wartościowego jadłospisu Cię przerasta, skorzystaj z konsultacji u dietetyka. Zachęcamy również do kontaktu z dietetyczkami Maczfit.

Aktywność fizyczna

Regularne ćwiczenia to kolejny sposób na zatroszczenie się o swój organizm. Aktywność fizyczna nie tylko kształtuje prawidłową postawę, wzmacnia mięśnie i poprawia ogólną kondycję, ale również korzystnie wpływa na umysł. Podczas biegania, pilatesu czy lekcji tańca można oderwać myśli od trosk codzienności, co bezpośrednio przekłada się na redukcję stresu. Pamiętaj, aby rodzaj i intensywność ćwiczeń dopasować do swoich potrzeb i możliwości. Niektórzy utożsamiają dbanie o siebie z dążeniem do idealnej sylwetki, która pozwoli wpisać się we wciąż obowiązujące w mediach kanony piękna. Ćwiczenia mają przede wszystkim sprawiać Ci radość. Nie porównuj się z innymi i podążaj swoją własną ścieżką – tak, jak lubisz i tak, jak czujesz, czyli zgodnie z nurtem body positivity.

Sen

Dbanie o siebie warto rozpocząć od analizy swojego snu. Okazuje się, że większość z nas ma problem z odpowiednią higieną snu. Tymczasem sen to czas regeneracji – nie tylko ciała, ale również umysłu. Dorosły człowiek powinien spać średnio 7-9 godzin na dobę. Najlepiej wypoczywać w całkowitej ciemności i ciszy. Przed zaśnięciem warto zrezygnować z oglądania telewizora, korzystania z komputera i smartfona. Te urządzenia emitują niebieskie światło, które niekorzystnie wpływa na produkcję melatoniny odpowiedzialnej za zdrowy, głęboki sen. Przed zaśnięciem kluczowe jest odpowiednie wyciszenie, w czym pomoże na przykład lekka praktyka jogi lub ćwiczenia oddechowe.

Odpoczynek

W ciągu dnia również należy zadbać o odpoczynek. Wystarczy nawet kwadrans – chodzi o to, aby choć na chwilę przekierować uwagę umysłu na rzeczy lekkie i przyjemne. Jak odpoczywać? Każdy ma na to swoje sprawdzone sposoby. Niektórzy czytają książki, inni słuchają muzyki. Jeszcze inni spacerują po lesie i snują marzenia o kolejnym zagranicznym wyjeździe.

Work life balance

Z tematem odpoczynku nieodłącznie związane jest zagadnienie work-life balance, które oznacza równowagę między pracą a życiem osobistym. W czasach powszechnej pracy zdalnej ta kwestia nabrała jeszcze większego znaczenia. Sam przyznaj, ile razy zdarzyło Ci się zerknąć na służbowego maila lub odebrać telefon od szefa po godzinach pracy? Niestety, takie zachowania zaburzają równowagę w życiu i sprawiają, że zamiast w pełni cieszyć się wolnym czasem z rodziną, myślami wciąż jesteśmy w biurze.

Staraj się nie zabierać pracy do domu, a jeśli wykonujesz swoje obowiązki na home office, wyraźnie ustal granicę. Chodzi zarówno o czas pracy, jak i przestrzeń, w której pracujesz. Korzystaj z urlopów i mini-urlopów, które Ci przysługują. Dzięki temu zyskasz poczucie, że praca nie jest całym Twoim życiem.

Regularne badania

Kolejnym istotnym elementem filozofii self care są regularne badania lekarskie. Jeśli nie zmagasz się z żadnym schorzeniem, pakiet badań krwi wykonuj profilaktycznie raz w roku. Na liście podstawowych badań są także: badania moczu i pomiar ciśnienia tętniczego. Im jesteś starszy, tym lista badań kontrolnych będzie dłuższa. Mężczyźni muszą pamiętać o regularnych badaniach jąder i prostaty. W przypadku kobiet lista obejmuje między innymi: cytologię, USG ginekologiczne i USG piersi.

Emocje

Dbanie o zdrowie to nie tylko wykonywanie regularnych badań, ale również przyglądanie się swoim emocjom. Jeśli czujesz się stale przytłoczony, przebodźcowany czy przemęczony, w pierwszej kolejności postaraj się znaleźć tego przyczynę. Gdy to możliwe, wyeliminuj ją. Jeśli nie, spróbuj znaleźć skuteczną metodę na odnalezienie spokoju. Praktykuj jogę, słuchaj spokojnej muzyki, korzystaj z gorących kąpieli, idź na basen – po raz kolejny wsłuchaj się w swój organizm i rób to, co sprawia Ci przyjemność. Są sytuacje, z którymi trudno jest sobie samodzielnie poradzić. Nawet najlepiej przygotowane rytuały pielęgnacyjne w stylu self care nie pomogą, gdy w głowie będą kumulować się lęki. Jeśli przytłacza Cię codzienność, nie wahaj się i udaj do specjalisty. Doświadczony psycholog lub psychoterapeuta pomoże zidentyfikować źródło problemu i przedstawi metody radzenia sobie z emocjami.

Otoczenie

Najbliższe otoczenie wpływa bezpośrednio na nasze zdrowie i samopoczucie. Pielęgnowanie dobrych relacji daje poczucie przynależności, uczy empatii, podnosi poziom bezpieczeństwa i często mobilizuje, aby wyjść ze swojej strefy komfortu. Dobre relacje z bliskimi to gwarancja, że jesteśmy dla kogoś ważni i nie pozostaniemy sami ze swoimi problemami. A co, jeśli jakieś relacje wyraźnie nam szkodzą? Zgodnie z nurtem self care powinniśmy je ograniczyć. W końcu najważniejsza jest troska o nasze dobro.

Rozwój duchowy

Self care to również rodzaj podróży w głąb swojego umysłu. Praktykowanie uważności i wsłuchiwanie się w pragnienia ma na celu przynieść upragniony spokój i szczęście. Duchowość jest ostatnio modnym tematem, wymagającym jednak sporo skupienia i cierpliwości. Wśród popularnych działań, które wspierają rozwój duchowy jednostki, znajdują się między innymi: joga, mindfulness, medytacja, modlitwa, wolontariat, czytanie inspirujących książek i słuchanie pozytywnych podcastów.

Drobne przyjemności

Na koniec element, od którego zaczęło się zainteresowanie filozofią self care w mediach społecznościowych. „Drobne przyjemności” dla każdego mogą znaczyć coś innego. Niektórzy łączą relaks z zabiegami pielęgnacyjnymi w domowym zaciszu. Inni uczą się nowych rzeczy, najczęściej tych, które odkładali na „wieczne nigdy”, na przykład malowania czy języka włoskiego. Pamiętaj jednak, że self care ma być zawsze przyjemnością, nigdy obowiązkiem „do odhaczenia”.

Zadbaj o siebie i ciesz się lepszym zdrowiem i samopoczuciem – najlepiej już od dziś! 

Marta Majek

Absolwentka kierunku Żywienie człowieka i ocena żywności w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Zaraz po obronie tytułu, zaczęła wykorzystywać swoją wiedzę w praktyce. W Maczfit odpowiada za diety Vege i Wegan. Prywatnie pasjonatka sportów outdoorowych letnich i zimowych oraz makijażu. Uwielbia próbować nowych rzeczy w życiu i na talerzu.