Fast food – szybko nie znaczy zdrowo. Co kryje w sobie jedzenie typu fast food?

Idea szybkiego jedzenia narodziła się w XX wieku i jest odpowiedzią na ciągle rosnące tempo życia. Fast food obwinia się o spowodowanie epidemii otyłości na świecie. Czy słusznie? Przyjrzyjmy się temu, co kryją w sobie najpopularniejsze fast foody.

Czym jest fast food? Najpopularniejsze fast foody 

Fast food to w dosłownym tłumaczeniu szybkie jedzenie. To żywność przygotowywana szybko, serwowana w zaledwie kilka minut po jej zamówieniu i na ogół bardzo tania. Coraz szybsze tempo życia sprawia, że na rynku pojawia się więcej restauracji i barów szybkiej obsługi serwujących jedzenie typu fast food. Do asortymentu produktów typu fast food należą przede wszystkim: hot dogi, hamburgery, kebab, frytki, smażony kurczak, wszelkiego rodzaju wrapy. Wiele osób zastanawia się, czy pizza to fast food. Otóż tak. Jak wynika z poniższej tabeli, jeden kawałek pizzy może mieć około 300 kcal, a wiadomo – zazwyczaj nie kończy się na jednym. Do żywności typu fast food można zaliczyć również słone przekąski, takie jak: chipsy, prażynki, chrupki, paluszki. Żywność typu fast food charakteryzuje się zazwyczaj dużą kalorycznością, wysoką zawartością tłuszczu i soli oraz znikomą ilością niezbędnych dla zdrowia witamin oraz składników mineralnych. 

Niebezpieczne tłuszcze trans w produktach typu fast food

Głównym zarzutem, jaki stawia się żywności typu fast food, jest wysoka zawartość tłuszczów typu trans. Skąd się w niej biorą? Wyjaśnijmy najpierw, czym są tłuszcze trans. Prawidłowo określa się je mianem nienasyconych kwasów tłuszczowych typu trans. Powstają w wyniku utwardzenia (uwodornienia) płynnych tłuszczów roślinnych. Oleje roślinne tłoczone na zimno są w większości zdrowe, ale proces uwodornienia całkowicie zmienia ich właściwości i powoduje, że zyskują odmienne działanie. Utwardzanie przeprowadza się w celu zmiany konsystencji oleju na stałą, zwiększenia jego trwałości i odporności na światło oraz wysoką temperaturę. Tłuszcze trans mogą wchodzić w skład frytury, na której wielokrotnie smaży się frytki, pączki, placki. Znajdują się również w tłuszczach piekarniczych i cukierniczych, z których przygotowuje się takie wyroby, jak ciasta, ciasteczka, torty i desery. Według Instytutu Żywności i Żywienia tłuszcze trans znajdziemy również w pizzy i hamburgerach. Czym grozi spożywanie nadmiernych ilości tłuszczów trans? Przyczyniają się do podwyższenia ,,złego” cholesterolu LDL, a obniżenia ,,dobrego” cholesterolu HDL i podwyższenia poziomu trójglicerydów. Potwierdzony jest też ich niekorzystny wpływ na płodność, należy je także wyeliminować z diety kobiety ciężarnej.

Fast food to również źródło niekorzystnych dla zdrowia tłuszczów nasyconych. Ich wysokie spożycie podwyższa poziom cholesterolu we krwi, a ponadto zwiększa ryzyko otyłości, chorób układu sercowo-naczyniowego oraz insulinooporności i cukrzycy typu 2. Źródłem tłuszczów nasyconych są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, np. tłuste mięso wołowe i wieprzowe, żółty ser. Zatem nadmiernej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych możemy spodziewać się w pizzy, hamburgerach, hot dogach, kebabie. 

Co jeszcze kryje w sobie ,,szybkie jedzenie”?

Produkty typu fast food zyskały złą sławę nie tylko za sprawą wysokiej zawartości niezdrowego tłuszczu. Znajdziemy w nich również duże ilości soli, cukru, a także niekorzystne związki, które powstają podczas grillowania lub smażenia w wysokiej temperaturze.

Nie jest niespodzianką, że w żywności typu fast food znajdują się znaczne ilości soli. Nadmierne spożycie chlorku sodu zwiększa ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia, a także niekorzystnie wpływa na pracę nerek. Dla osób, które pragną zmniejszyć ilość soli w diecie i uregulować ciśnienie tętnicze przygotowaliśmy specjalną dietę dostępną na naszej stronie.

Sięgając po fast food, narażamy się też na inną ,,białą truciznę” – cukier. Duże ilości cukru, a zwłaszcza syropu glukozowo-fruktozowego znajdują się w słodkich, gazowanych napojach, po które tak chętnie sięgamy, zamawiając dania typu fast food. Cukier znajdziemy też w słodyczach oraz, co jest mniej oczywiste, w słonych przekąskach i sosach, takich jak ketchup, majonez, musztarda, sos tatarski. Chcesz ograniczyć ilość cukru w diecie? Sprawdź naszą dietę DIABETIC.

Fast food może być źródłem niekorzystnych dla zdrowia związków chemicznych powstających podczas obróbki termicznej żywności: heterocyklicznych amin, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, akrylamidu. Szczególnie niebezpieczny jest ten ostatni. Akrylamid został oficjalnie uznany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za związek potencjalnie rakotwórczy dla człowieka. Według badań przeprowadzonych przez Instytut Żywności i Żywienia, największe ilości akrylamidu znajdziemy w chipsach ziemniaczanych i frytkach.

Uważaj, aby dieta fast food nie stała się Twoim nawykiem żywieniowym!

Sięganie po fast food jest łatwe i wygodne – nie musimy tracić czasu na przygotowywanie lunchu do pracy, bo w każdej chwili możemy wyskoczyć do pobliskiego baru, co zajmie nam nie więcej niż 15 minut. Jednak częste spożywanie żywności typu fast food może doprowadzić do bardzo szybkiego przybierania na wadze. To bardzo kaloryczne potrawy, a do tego łatwo przesadzić z ich ilością, ponieważ zawierają mało błonnika pokarmowego i nie dają uczucia sytości na długo. Fast food przyczynia się do rozwoju otyłości, chorób sercowo-naczyniowych (w tym nadciśnienia), cukrzycy, osteoporozy, nowotworów. Ponadto stołowanie się w restauracjach z żywnością typu fast food może doprowadzić do poważnych niedoborów witamin i składników mineralnych. Szczególnie niebezpieczne jest spożywanie tego typu żywności przez dzieci. Może to doprowadzić do utrwalenia się nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz rozwoju nadwagi i otyłości, z którą trudno będzie poradzić sobie w wieku dorosłym. 

Czy zdrowy fast food jest możliwy?

Typowy fast food nie jest zdrowy i trudno doszukać się w restauracjach szybkiej obsługi wartościowego jedzenia. Możemy natomiast spróbować przygotować domowy fast food z wybranych przez siebie, zdrowych produktów. Jak to zrobić? Poszukajmy alternatyw dla ulubionych dań serwowanych w barach szybkiej obsługi. Zdrowym fast foodem może być zastąpienie bułki hamburgerowej grahamką, a tłustego wołowego kotleta burgerem przygotowanym z mięsa indyczego lub ugotowanej fasoli. Domowe fast foody warto urozmaicać dużą ilością warzyw, np. świeżymi liśćmi sałaty, rzodkiewką, ogórkiem kiszonym, kiełkami. Zamiast kalorycznych sosów można użyć chudy jogurt naturalny lub dip z awokado, czosnku i soku z cytryny. 

Nie masz czasu na tworzenie dietetycznego fast foodu, ale chcesz zmienić nawyki żywieniowe i zacząć się zdrowiej odżywiać? Naszym zdaniem najzdrowszy fast food, jaki można sobie wymarzyć, to catering dietetyczny. Decydując się na dietę pudełkową z dostawą pod drzwi, nie musisz poświęcać ani chwili w ciągu dnia na gotowanie (ewentualnie kilka minut na podgrzanie posiłku). Oferta cateringu dietetycznego Maczfit to odpowiedź na zróżnicowane potrzeby żywieniowe – każdy znajdzie w niej coś dla siebie. Możesz nawet pozwolić sobie na taki zdrowy fast food w ciąży – dla przyszłych mam mamy pyszną i pełnowartościową przygotowaną dietę.

Małgorzata Brzezińska

Absolwentka dietetyki na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Doświadczenie zdobywała w warszawskich żłobkach, przedszkolach i szkołach, a także prowadząc warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. W Maczfit odpowiada za prace działu Dietetyki i spójność wszystkich diet z oferty. Prywatnie miłośniczka śródziemnomorskich smaków.