Co jeść podczas biegunki? Lista produktów i przeciwwskazanych

Biegunka to dolegliwość, która może dotknąć każdego – niezależnie od wieku. Pojawia się nie tylko po spożyciu zepsutego jedzenia, ale także w sytuacjach stresowych. Co jeść podczas biegunki? To kluczowe pytanie, ponieważ odpowiednia dieta pomaga złagodzić objawy i przyspiesza powrót do zdrowia. W artykule znajdziesz sprawdzone sposoby i produkty wskazane w czasie choroby.

Co jeść podczas biegunki? Znaczenie diety

Dieta lekkostrawna przy biegunce zależy od kilku czynników. Podczas komponowania jadłospisu należy wziąć pod uwagę zarówno rodzaj biegunki (ostra czy przewlekła), jak i jej przyczynę. Jeśli jest ona od razu znana (na przykład nieświeże jedzenie), należy jak najszybciej ją wyeliminować. Co jeść podczas biegunki? Dieta przy rozwolnieniu ma za zadanie nie tylko złagodzić nieprzyjemne objawy (ból brzucha, dreszcze, gorączkę), ale również wzmocnić organizm. Przy ostrej biegunce objawy najczęściej ustępują samoistnie. Przy biegunce przewlekłej należy być pod stałą obserwacją lekarza.

Rozwolnienie – co jeść, by złagodzić dolegliwości?

Dieta przy biegunce i wymiotach – produkty dozwolone:

• pieczywo pszenne lub pszenno-żytnie, chrupkie, grzanki, pieczywo tostowe, makarony pszenne oraz drobne kasze ugotowane do miękkości (kasza manna przy biegunce jest bardzo wskazana, a oprócz niej: kuskus, kukurydziana, jaglana, jęczmienna, perłowa, bulgur), ryż biały, płatki owsiane błyskawiczne, ryżowe, jaglane, kukurydziane, kleik ryżowy;
• sery o obniżonej zawartości tłuszczu, półtłuste lub chude (twarogowy, homogenizowany), kefir, maślanka, zsiadłe mleko, jogurt bez dodatku tłuszczu – o ile laktoza jest dobrze tolerowana;
• chude mięso: indyk, kurczak, królik, cielęcina, chuda wołowina, np. polędwica, wędliny drobiowe (z kurczaka lub indyka);
• gotowane warzywa (bakłażan, cukinia, seler, pietruszka, ziemniaki, sałata, dynia) oraz marchew i pomidory, o ile są obrane i pozbawione pestek, w małych ilościach, w końcowej fazie występowania dolegliwości: szpinak, ogórek kiszony, kalafior, seler naciowy;
• buliony warzywne i zupy (rozcieńczone, bez dodatku tłuszczu);
• jabłka, brzoskwinie, arbuz, banany, morele, mango, melon (obrane ze skórki), owoce z drobnymi pestkami/jagodowe: truskawki, maliny, jagody, porzeczki, kiwi, borówki i poziomki (w postaci przetartej), owoce cytrusowe: mandarynki i pomarańcze (najlepiej spożyć sam miąższ);
• jaja – gotowane na miękko lub na twardo, jajecznica bez tłuszczu, omlet;
• chude ryby (mintaj, dorsz, sandacz) i łosoś, pstrąg, halibut, tuńczyk, ale dopiero w końcowej fazie występowania dolegliwości i w małych ilościach;
• delikatne przyprawy i zioła (wszystkie oprócz wymienionych w produktach niezalecanych);
• niegazowana woda, kawa zbożowa, czarna gorzka herbata, domowe kompoty bez cukru, rozcieńczone wodą soki owocowe i warzywne bez dodatku cukru.

Jaka dieta przy biegunce powinna być stosowana? Powinna być lekkostrawna i odżywcza. Większość osób zmagających się z biegunką w początkowym jej etapie w ogóle nie ma apetytu na jedzenie. W tym czasie warto dbać o odpowiednie nawodnienie i przyjmować lekkie posiłki typu kleik ryżowy czy kisiel z siemienia lnianego. Należy bacznie obserwować reakcje organizmu na poszczególne pokarmy.

Co jeść gdy ma się biegunkę? Warto także zwrócić uwagę na obróbkę kulinarną i termiczną potraw. Odpowiednia dieta przy biegunce zakłada gotowanie potraw w wodzie i na parze. Możesz również dusić dania lub piec je w rękawie/pergaminie (bez dodatku tłuszczów). Menu przy biegunce musi być komponowane bardzo ostrożnie.

Dieta BRAT

Co jeść podczas biegunki? W literaturze fachowej można natknąć się na propozycję jadłospisu o nazwie dieta BRAT, który ma działanie zapierające. Jej elementy stanowią następujące produkty spożywcze:

• B – banany – mało dojrzałe, im bardziej zielone, tym lepiej. Owoc można także ugotować. Banany zawierają pektyny, które łagodzą objawy biegunki;
• R – jak biały ryż i produkty bogate w biały ryż – kleiki, wafle, płatki ryżowe;
• A – jak apple, czyli jabłko – na przykład w formie musu z gotowanych jabłek;
• T – jak tosty pszenne – pszenne pieczywo i inne produkty zbożowe dozwolone na diecie przy biegunce.

Właściwe nawodnienie w czasie biegunki

Czy przy biegunce można pić kawę? Czy można pić mleko przy biegunce? To częste pytania osób, które zmagają się z dolegliwością i nie wiedzą, jakie napoje są wskazane w chorobie. Dlatego warto sprawdzić, co jeść i pić przy biegunce. Odwodnienie i utrata elektrolitów to jedno z podstawowych zagrożeń podczas biegunki (zarówno u dzieci, jak i dorosłych). Dlatego po każdym wypróżnieniu należy pić wodę (najlepiej sprawdza się woda mineralna, niegazowana). Można pić także czarną herbatę i rozcieńczone wodą kompoty oraz soki owocowo-warzywne (bez cukru). Należy unikać napojów gazowanych, słodzonych i alkoholu.

Po przebytej biegunce warto zadbać o zdrowy, różnorodny jadłospis, pełen niezbędnych składników odżywczych, dzięki któremu organizm szybciej wróci do pełnej formy. Taką dietę znajdziesz na przykład w ofercie cateringu dietetycznego Maczfit.

Czego nie jeść przy biegunce?

Osoby, które zmagają się z dolegliwością, powinny wiedzieć nie tylko, co jeść podczas biegunki, ale również czego unikać. Oto lista zakazanych potraw i składników:

• produkty zbożowe takie jak: pełnoziarniste pieczywo razowe, grube kasze (gryczana, pęczak), razowe makarony, ryż dziki, brązowy, płatki owsiane górskie, gryczane, dosładzane płatki śniadaniowe – ze względu na obecny w nich błonnik pokarmowy;
• tłuste przetwory mleczne, tłusty twaróg, śmietana 18%, 30%, mleko powyżej 2%, sery topione, śmietankowe, pleśniowe, margaryny twarde;
• produkty wędzone, tłuste mięso, a także smalec i słonina;
• surowe warzywa wzdymające (brukselka, kapusta, papryka), nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soczewica, ciecierzyca), pieczarki, grzyby, ogórki w occie i pikantnych marynatach, smażone ziemniaki w postaci frytek, talarków, łódek, placków ziemniaczanych;
• gruszki, śliwki, winogrona, czereśnie i grejpfruty, a także owoce suszone i kandyzowane;
• jaja w postaci jajecznicy smażonej na boczku, smalcu, dużej ilości masła oraz w formie gotowanej podawanej z majonezem;
• ryby wędzone, w zalewach octowych, w śmietanie, oleju, a także ryby panierowane i konserwy rybne;
• ostre przyprawy, takie jak chili, ostra papryka, pieprz, jak również gotowe mieszanki przypraw, gotowe sosy majonezowe, ketchup, kostka rosołowa;
• żywność wysoko przetworzona;
• słodkie i słone przekąski;
• napoje gazowane, np. woda gazowana, słodkie napoje gazowane, napoje z dodatkiem cukru, a także soki owocowe i warzywne, mocna kawa, alkohol.

Czego nie jeść przy biegunce? Zaleca się unikanie produktów zawierających duże ilości błonnika pokarmowego, tłuszczu i cukru. Niewskazane są potrawy ciężkostrawne i wzdymające, dlatego z jadłospisu należy wykluczyć między innymi rośliny strączkowe i niektóre warzywa. Biegunka sprawia, że organizm jest wycieńczony, dlatego należy odciążyć przewód pokarmowy, komponując jadłospis bazujący na założeniach diety lekkostrawnej.

Biegunka – co warto wiedzieć?

Biegunka – zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – to oddawanie przynajmniej trzech luźnych lub wodnistych stolców na dobę. Nie chodzi zatem o jednorazowy incydent, a o konieczność kilku wizyt w toalecie. Biegunkę najczęściej wywołują wirusy, toksyny wydzielane przez bakterie lub same bakterie. Najczęstsze objawy biegunki to: dreszcze, gorączka, ogólne osłabienie organizmu, a często także wzmożone pragnienie, mdłości, wymioty i inne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Wyróżniamy biegunkę ostrą (trwającą do 10 dni) i biegunkę przewlekłą (trwającą ponad 10 dni).

Biegunka to dolegliwość, która wymaga szczególnej uwagi i odpowiedniego postępowania dietetycznego. Przestrzeganie zasad diety lekkostrawnej, właściwe nawodnienie organizmu oraz stopniowe wprowadzanie nowych produktów to klucz do szybkiego powrotu do zdrowia. W przypadku przedłużających się objawów lub wystąpienia dodatkowych dolegliwości, takich jak wysoka gorączka czy silny ból brzucha, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Pamiętajmy, że każdy organizm może reagować inaczej na określone produkty, dlatego warto prowadzić dzienniczek żywieniowy i notować reakcje na spożywane pokarmy.

Małgorzata Brzezińska

Absolwentka dietetyki na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Doświadczenie zdobywała w warszawskich żłobkach, przedszkolach i szkołach, a także prowadząc warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. W Maczfit odpowiada za prace działu Dietetyki i spójność wszystkich diet z oferty. Prywatnie miłośniczka śródziemnomorskich smaków.