Czym jest wellbeing?

Wellbeing, selfcare i mindfulness to bardzo modne pojęcia, które coraz częściej pojawiają się w przestrzeni publicznej. Ich popularność wynika z większego zainteresowania zdrowiem psychicznym i ogólnie pojętym dobrostanem. W tym artykule odpowiemy na pytanie, co oznacza pojęcie wellbeing. Podpowiemy także, jak odpowiednio zadbać o siebie w różnych obszarach życia.

Wellbeing – co to takiego?

Wellbeing (zapisywany również jako well-being) w tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza „dobre samopoczucie”.

W koncepcji wellbeing ważne jest kompleksowe podejście do człowieka i jego potrzeb. Na dobrostan jednostki składają się różne elementy, takie jak poczucie bezpieczeństwa, realizowanie własnego potencjału, umiejętność radzenia sobie ze stresem, poczucie szczęścia czy poziom satysfakcji z życia osobistego i zawodowego.

Koncepcja well-being bierze pod uwagę wszystkie aspekty życia – zarówno stan zdrowia (psychicznego i fizycznego), jak i relacje czy środowisko zawodowe.

Wellbeing to inaczej stan równowagi i harmonii, czyli sytuacja, w której człowiek czuje się komfortowo.

Kluczowe elementy wellbeing

Podejście wellbeing przynosi wymierne korzyści. Dbając o swoje zdrowie, poczucie sensu i relacje, poprawiamy jakość codziennego życia.

Instytut Gallupa opracował narzędzie Sharecare Well-Being Index, według którego na well-being składa się pięć kluczowych elementów:

• cel – lubienie tego, co robisz każdego dnia i bycie zmotywowanym do osiągania celów,
• relacje – otrzymywanie wsparcia i miłości od bliskich,
• finanse – efektywne zarządzanie ekonomiczną sferą życia w celu redukcji stresu i zapewnienia bezpieczeństwa finansowego,
• społeczność – zadowolenie z miejsca zamieszkania, poczucie dumy z posiadanych więzi,
• stan fizyczny – dobry stan zdrowia fizycznego, z którego wynika energia do działania.

Psycholog Martin Seligman zaproponował inny, również pięcioelementowy, podział czynników wpływających na dobrostan o nazwie PERMA:

• pozytywne emocje (P – positive emotions), takie jak radość, inspiracja, uznanie,
• zaangażowanie (E – engagement), czyli stan koncentracji, braku przeszkadzających elementów, stan flow,
• relacje (R – relationships), czyli współpraca, bycia wśród ludzi,
• poczucie sensu (M – meaning), czyli poczucie znaczenia tego, co się robi,
• osiągnięcia (A – accomplishment), czyli stan osiągnięcia sukcesu, posiadanie i realizacja ważnych celów.

Wellbeing a holistyczne podejście do zdrowia

Działania wellbeing są powiązane z koncepcją holistycznego podejścia do zdrowia człowieka.

Słowo „holistyczny” oznacza „kompleksowy” lub „całościowy”. Medycyna holistyczna to zatem całościowe spojrzenie na organizm ludzki uwzględniające wszystkie wymiary: nie tylko fizyczny, ale także emocjonalny, duchowy czy społeczny.

To, że dolegliwości fizyczne pogarszają samopoczucie, jest kwestią oczywistą. W holistycznym podejściu zwraca się uwagę również na sytuację odwrotną. Zły stan psychiczny (spowodowany na przykład przez nadmierny poziom stresu) może wpływać na zdrowie fizyczne i powodować objawy psychosomatyczne.

W medycynie holistycznej bardzo ważne jest indywidualne, kompleksowe podejście do pacjenta. Każdy pacjent jest inny, ma inny styl życia, relacje i otoczenie. Holizm nie polega tylko na leczeniu objawów, ale poznaniu i wyeliminowaniu przyczyny – a ta może być inna u każdej osoby.

Holistyczne podejście do zdrowia zakłada, że każda osoba jest odpowiedzialna za stan własnego zdrowia. We współczesnym świecie zachowanie równowagi między ciałem a duchem może być trudne, ale nie jest niemożliwe. Pomagają w tym zdrowe nawyki związane ze stylem życia i podejście well-being.

Wellbeing w pracy – dbanie o poczucie bezpieczeństwa i zdrowie pracowników

Wellbeing w pracy w ostatnich latach nabrał jeszcze większego znaczenia. Praca od zawsze była czynnikiem stresującym. Wiele osób zmaga się z nadmiarem obowiązków, brakiem bezpieczeństwa finansowego i trudnymi relacjami w miejscu pracy (zarówno między pracownikiem a pracodawcą, jak i wśród współpracowników).

Długotrwała ekspozycja na stres w pracy może powodować wypalenie zawodowe i być przyczyną depresji. I tak już trudną sytuację pogłębiła pandemia – pracownicy zostali odizolowani, wielu z nich straciło poczucie bezpieczeństwa, a strach o zdrowie swoje i najbliższych negatywnie wpłynął na efektywność.

Z tej przyczyny coraz więcej organizacji decyduje się wprowadzić do środowiska pracy strategię wellbeing. Programy wellbeing w miejscu pracy mają za zadanie zwrócić uwagę na zdrowie psychiczne pracowników. Dobra atmosfera, szkolenia z radzenia sobie ze stresem i inne elementy well-being kultury organizacyjnej pozytywnie wpływają na zwiększenie satysfakcji i kreatywność pracowników.

Dlaczego warto wprowadzić wellbeing do swojej organizacji?

• zwiększenie satysfakcji z pracy – zarówno u pracownika, jak i pracodawcy,
• zmniejszenie liczby dni chorobowych (pracownicy są bardziej produktywni),
• poprawa kultury organizacyjnej (wellbeing w pracy sprzyja budowaniu dobrych relacji),
• większe zaangażowanie i lepsza kreatywność pracownika,
• większa chęć do podejmowania nowych, innowacyjnych działań,
• pracownicy mogą ze sobą efektywnie współpracować bez dużych konfliktów,
• wzrost poczucia bezpieczeństwa finansowego i przynależności do grupy pracownika.

Przykładowe programy wellbeing w organizacji:

• zaproponowanie i wdrożenie programu elastycznych godzin pracy,
• umożliwienie współpracownikom pracy zdalnej lub hybrydowej (według potrzeb jednostki),
• zdrowe przekąski w biurze,
• dodatkowe pakiety medyczne,
• dodatkowe bezpłatne zajęcia sportowe (np. joga) lub usługi wellness,
• dodatkowe bezpłatne szkolenia dotyczące tego, jak radzić sobie ze stresem,
• proponowanie stałych warunków pracy, aby pracownik miał poczucie, że jest bezpieczny, a w organizacji docenia się jego działania.

Wellbeing pracowników korzystnie wpływa nie tylko na dobre samopoczucie jednostki, ale również na efektywność i kulturę całej organizacji.

Wellbeing w relacjach

Kolejne ważne elementy wellbeing dotyczą naszych relacji (nie tylko tych w pracy).

Relacje bezpośrednio wpływają na nasz dobrostan. Mogą powodować stres lub zadowolenie. Pielęgnowanie dobrych relacji daje poczucie przynależności, uczy empatii, podnosi poziom bezpieczeństwa i często mobilizuje, aby wyjść ze swojej strefy komfortu. Dana osoba czuje, że jest kochana i ważna.

Dobre relacje z bliskimi to także gwarancja, że nie pozostaniemy sami ze swoimi problemami. A co, jeśli jakieś kontakty wyraźnie nam szkodzą? Zgodnie z nurtem wellbeing powinniśmy je ograniczyć. W końcu najważniejsza jest troska o nasze zdrowie psychiczne i ogólnie pojęty dobrostan.

Wellbeing w życiu codziennym

Jak osiągnąć dobrostan? Prowadząc zdrowy tryb życia, a to oznacza dbanie o zdrową dietę, właściwy poziom aktywności fizycznej, higienę snu i odpoczynek.

Dieta a dobrostan

Zdrowa dieta korzystnie wpływa na nasze samopoczucie. Właściwie odżywiony organizm ma siłę do działania. Dzięki niezbędnym składnikom pokarmowym działają wszystkie układy i narządy, w tym mózg.

W zachowaniu dobrego samopoczucia szczególnie istotne są te związki, które bezpośrednio wpływają na pracę układu nerwowego. Należą do nich między innymi: białka, kwasy tłuszczowe omega, witaminy z grupy B oraz magnez i cynk.

Dowodem na to, w jak dużym stopniu nasze codzienne nawyki żywieniowe wpływają na zdrowie, jest dietoterapia. Czasami wyleczenie lub prewencja  choroby jest możliwe tylko wtedy, gdy pacjent zmieni dietę.

Aktywność fizyczna a wellbeing

Regularna aktywność fizyczna to kolejny sposób, aby zadbać o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.

Korzyści w wymiarze fizycznym to między innymi: wzmocnienie mięśni, kształtowanie prawidłowej postawy, wspieranie utrzymania prawidłowej  masy ciała, poprawa odporności i ogólnej kondycji.

Regularny ruch dobrze wpływa także na samopoczucie – wzmaga produkcję hormonów szczęścia, redukuje stres, pozwala oderwać się od niepokojących myśli i odpręża ciało.

Dobrostan a higiena snu

Sen to czas regeneracji – nie tylko ciała, ale również umysłu. Dorosły człowiek powinien spać średnio 7-9 godzin na dobę. Najlepiej wypoczywać w całkowitej ciemności i ciszy. Przed zaśnięciem warto zrezygnować z oglądania telewizora, korzystania z komputera i smartfona. Te urządzenia emitują niebieskie światło, które niekorzystnie wpływa na produkcję melatoniny odpowiedzialnej za prawidłowy i głęboki sen.

Przed zaśnięciem kluczowe jest odpowiednie wyciszenie, w czym pomogą na przykład: lekka praktyka jogi, medytacja, praktyka uważności lub ćwiczenia oddechowe.

Wellbeing a relaks

Jednym z elementów strategii wellbeing są pozytywne emocje. Zmęczony i przebodźcowany organizm jest bardziej podatny na stres, lęki i niepokoje. Dlatego każdego dnia warto znaleźć chwilę dla siebie.

Wystarczy nawet kwadrans – chodzi o to, aby choć na chwilę przekierować uwagę umysłu na rzeczy lekkie i przyjemne. Jak odpoczywać? Każdy ma na to swoje sprawdzone sposoby. Niektórzy czytają książki, inni słuchają muzyki. Jeszcze inni spacerują po lesie, wylegują się w wannie lub robią sobie domowy rytuał spa & wellness.

Dobre zdrowie, dobre życie

Dbając o codzienny dobrostan, nie zapominaj o regularnej kontroli zdrowia. Jeśli niepokoją Cię jakieś symptomy, niezwłocznie udaj się do specjalisty. Przynajmniej raz na rok wykonuj zestaw badań rutynowych (morfologia krwi itp.).

Marta Majek

Absolwentka kierunku Żywienie człowieka i ocena żywności w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Zaraz po obronie tytułu, zaczęła wykorzystywać swoją wiedzę w praktyce. W Maczfit odpowiada za diety Vege i Wegan. Prywatnie pasjonatka sportów outdoorowych letnich i zimowych oraz makijażu. Uwielbia próbować nowych rzeczy w życiu i na talerzu.