Detoksykacja organizmu – najważniejsze informacje

Niejednokrotnie słyszeliście pewnie o tym, że ktoś jest na „detoksie” czyli zaczął oczyszczanie organizmu z toksyn za pomocą diety. Niektórzy robią to raz, inni regularnie. Czym jest, tak naprawdę, dieta oczyszczająca organizm, dla kogo jest odpowiednia i jak często ją stosować? O tym wszystkim w poniższym artykule.

Czym jest detoks organizmu?

Detoks, czyli skrót od detoksykacji, oznacza proces oczyszczania organizmu ze szkodliwych substancji, zarówno tych dostarczanych przez pożywienie, jak i zbędnych produktów przemiany materii. Natomiast termin „toksyna”, stosowany w medycynie, dotyczyć może np. zatruć toksynami grzybów (tzw. mikotoksynami) narkotykami czy alkoholem. Toksyczne dla organizmu mogą być także niektóre metale ciężkie czy metabolity leków.

Jak rozpoznać, że nasze ciało potrzebuje odtruwania?

Według zwolenników detoksykacji jesteśmy w stanie to wyczuć. Brak energii, zmęczenie, złe samopoczucie i bóle głowy, zaburzone funkcjonowanie układu pokarmowego, a także problemy skórne, z paznokciami i włosami włącznie – to wszystko mogą być zwiastuny tego, że potrzebny nam jest detoks organizmu. W praktyce przy takich objawach zasadnym wydaje się być skontaktowanie z lekarzem, który najprawdopodobniej zleci nam do wykonania szereg badań.

Co o oczyszczaniu organizmu sądzą naukowcy?

Według nich za procesy oczyszczania i detoksykacji w naszym organizmie odpowiadają narządy, takie jak wątroba, nerki oraz jelita. Wszystkie „cudowne”, restrykcyjne i mocno niedoborowe diety oczyszczające są często chwytem marketingowym. Tak naprawdę najlepsza będzie zbilansowana, zdrowa dieta, która nie zakłóci, a wręcz wspomoże pracę wątroby, nerek i jelit. Poniżej podpowiadamy, na co zwrócić uwagę w zdrowej diecie na oczyszczenie organizmu z toksyn.

Jak wspomóc detoksykację organizmu?

Są różne podejścia do problemu detoksykacji. Niektórzy mylą detoks z dietą odchudzającą, gdyż jedną z popularnych metod oczyszczania organizmu jest głodówka. W ten sposób niekoniecznie pomagamy naszemu organizmowi, a możemy mu nawet bardzo poważnie zaszkodzić. Inną metodą detoksykacji są preparaty farmakologiczne. Jednak nie polecamy tych metod.

Od czego zacząć oczyszczanie organizmu?

Organizm ma swoje sposoby na usunięcie niechcianych substancji – trzeba mu tylko na to pozwolić i ewentualnie wspomóc go w tym. Po pierwsze – aby oczyścić organizm z toksyn, trzeba usunąć z diety produkty, które uznaje się za niezdrowe. Po drugie do diety na oczyszczanie organizmu trzeba włączyć jak najwięcej produktów, które wspierają metabolizm oraz pracę wątroby, nerek i jelit – bo to właśnie te organy są w dużej mierze odpowiedzialne za detoksykację organizmu. Takie podejście jest na pewno lepsze, niż głodówki, liczne suplementy diety i inne preparaty na odtrucie organizmu.

Zdrowa dieta wspomagająca oczyszczenie organizmu – jakie daje efekty?

• pomaga organizmowi pozbyć się zbędnych produktów przemiany materii,
• wspiera pracę układu pokarmowego, proces trawienia i perystaltykę jelit, reguluje wypróżnienia,
• pomaga oczyścić organizm z toksyn,
• wzmacnia układ odpornościowy,
• wspomaga pracę wątroby i nerek, działa moczopędnie,
• chroni organizm przed infekcjami dróg moczowych,
• przyspiesza proces spalania tłuszczu,
• wspiera walkę z zakwaszeniem organizmu,
• poprawia funkcjonowanie całego organizmu,
• przywraca energię,
• przyspiesza utratę zbędnych kilogramów.

Jak właściwie przeprowadzić detoks organizmu? Zacznij od produktów, które należy usunąć z diety

Które produkty powinniście usunąć ze swojej diety na początku detoksykacji organizmu? Przede wszystkim zrezygnujcie z wysoko przetworzonej żywności. Fast foody, słodycze, produkty gotowe, instant – to nie są zdrowe wybory żywieniowe. Dochodzą do tego również napoje słodzone, gazowane, energetyzujące, ale też alkohol, który, jak wiadomo, sam w sobie jest toksyną i powoduje choroby wątroby i przewodu pokarmowego.

Z diety warto usunąć tłuste, ciężkostrawne dania. Spożywając je, obciążamy wątrobę. Takie dania są też bardzo kaloryczne, a układ pokarmowy musi się naprawdę namęczyć, żeby je strawić.

Szkodliwe mogą być też produkty zalecane w piramidzie zdrowego żywienia, jeśli jemy ich o wiele za dużo. Dobrym przykładem jest mięso, którego spożycie dobrze jest ograniczyć, a zdarza się niejednokrotnie tak, że jest go więcej w naszej diecie niż warzyw i owoców, których powinniśmy jeść prawie pół kilograma dziennie. Dodatkowo, ważne jest to, by spożywać mięso dobrej jakości ze sprawdzonego źródła. W przeciwnym razie mięso i inne produkty odzwierzęce mogą być źródłem metali ciężkich, czyli toksyn, które zaburzają prawidłową pracę jelit i całego organizmu.

Jak wspierać oczyszczanie organizmu z toksyn?

Jak wspomnieliśmy wyżej, odpowiednia dieta detoksykująca jest po prostu zdrową dietą, która wspomaga proces oczyszczania organizmu z toksyn i zbędnych produktów przemiany materii.

Organizm ma swoje własne mechanizmy oczyszczania – usuwanie kału, oddawanie moczu i pocenie się. Pomocny w prawidłowym działaniu tych wszystkich procesów jest prawidłowy i odpowiednio zbilansowany jadłospis. Poniżej o najważniejszych jego elementach.

Woda podstawą oczyszczania organizmu z toksyn

Zaczniemy od końca – przy większości diet najpierw mówi się o tym co jeść, a dopiero pod koniec wspomina się, co pić. My od razu przypominamy o konieczności regularnego i obfitego nawadniania. Sporo problemów metabolicznych, zaburzających usuwanie toksyn, zaczyna się od zbyt małej ilości wody w organizmie – to w niej rozpuszczają się substancje odżywcze, ona jest głównym składnikiem krwi, każda komórka ciała to nawet w 90% woda. Woda jest środowiskiem przemian materii, a czasami ich składnikiem. Regularne picie wody oczyszcza organizm: wspomaga trawienie i proces usuwania toksyn.

Ile należy pić? Prawidłowe nawodnienie to 30 ml wody na kilogram ciała lub 1 ml na 1 kcal pokarmu przyjmowanego dziennie. Oznacza to, że dorosły człowiek powinien wypijać 2–2,5 litra (minimum 1,5 l) wody dziennie. Zacznijcie od zmierzenia, ile pijecie. Jeśli to za mało, to spróbujcie wyrobić w sobie nawyk regularnego picia – bez czekania na pragnienie, które jest już sygnałem o niedoborze wody. Oczywiście niekoniecznie musi to być jedynie woda, chociaż to ona powinna stanowić główny napój w diecie. Soki owocowe, pełne witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, też są dobrym wyborem, ale nie należy spożywać ich bez umiaru.

Jak oczyścić organizm? Odżywiaj się regularnie

Zanim zaczniecie myśleć o tym, jakie rzeczy włączyć do swojego jadłospisu, aby wspomóc proces usuwania toksyn, skupcie się na uregulowaniu go. Nic tak dobrze nie wpływa na pracę jelit, jak regularne jedzenie. Jeśli jecie rzadko i dużo, pokarm kumuluje się, organizm trawi go długo i dużo czasu zajmuje mu pozbycie się nagromadzonych produktów metabolizmu. Jeśli będziecie jeść często i mało, organizm będzie pracował spokojnie, w sposób ciągły i będzie mógł szybko oczyścić się ze szkodliwych substancji. Dlatego zaleca się jedzenie 4–5 mniejszych posiłków co 2–3 godziny.

Zielona herbata na usuwanie z organizmu toksyn

Zielona herbata jest skuteczna w oczyszczaniu organizmu poprzez pozytywny wpływ na metabolizm. Zielona herbata stymuluje pracę wątroby, poza tym zawiera polifenole, które jako przeciwutleniacze eliminują z organizmu wolne rodniki. Dzięki temu wspiera odtruwanie organizmu i działa przeciw nowotworowo.

Napar z liści zielonej herbaty to źródło witamin A, B, C i E. Poza tym napój wspomaga również spalanie tkanki tłuszczowej, więc jest przydatny, gdy chcecie zredukować masę ciała. Jak widać, jest to jeden z najbardziej wszechstronnych naparów, dlatego warto go spożywać.

Proces detoksykacji organizmu a błonnik

Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę, jak ważnym elementem zdrowego odżywiania jest błonnik. Jest to, najogólniej mówiąc, włókno roślinne mające duże znaczenie dla działania układu trawiennego. Błonnik wiąże wodę z przewodu pokarmowego. Pęczniejąc w żołądku, wzmacnia sytość, a jego nierozpuszczalna frakcja wspiera proces trawienia w organizmie człowieka: oczyszcza jelita i pobudza ich perystaltykę. Dzięki temu błonnik ułatwia regularne wypróżnianie i skutecznie oczyszcza organizm z toksyn. Błonnik to nie tylko oczyszczanie i zdrowie – właściwości oczyszczające wspomagają też odchudzanie. Naturalne źródła błonnika to warzywa i owoce oraz większość pełnoziarnistych produktów zbożowych.

Warzywa i owoce podstawą każdej zdrowej diety

Tutaj zaznaczmy, że warzywa i owoce to grupa produktów, którą u swoich podstaw powinna mieć każda dieta. Które z warzyw są szczególnie przydatne? Buraki wspierają działanie wątroby i dróg żółciowych. Kapusta kiszona zawiera probiotyki, które wzbogacają mikroflorę układu pokarmowego i pomagają w oczyszczeniu organizmu. Z kolei seler i natka pietruszki pomagają usunąć niekorzystne substancje razem z moczem. Seler sprawia, że kwas moczowy jest łatwiej wydalany z organizmu, a natka pietruszki zapobiega infekcjom dróg moczowych i niweluje nieprzyjemny zapach, który często pojawia się przy zaburzeniach metabolicznych.

Diety oczyszczające bazują również na owocach. Odpowiednia ich podaż w jadłospisie pozwala szybciej usunąć toksyny. Z owoców polecamy przede wszystkim cytrynę, jabłka, figi i żurawinę. Cytryna wspomaga pracę wątroby i pobudza pracę jelit. Popularna detoksykacja organizmu po alkoholu opiera się na dużej ilości wody z sokiem cytrynowym. Żurawina wykazuje naturalne działanie na układ moczowy – jest moczopędna i antybakteryjna, zawiera również wspomniany wyżej błonnik. Figi działają na pracę wątroby. Mają właściwości przeciwutleniające i antyseptyczne. Jabłka to także źródło przeciwutleniaczy – flawonoidów. Zawarte w nich kwasy organiczne wspierają oczyszczanie organizmu.

Oczyszczające zioła

Napary z ziół to również dobry pomysł na skuteczne oczyszczanie organizmu. Jakie zioła warto stosować? Dobrym przykładem jest pokrzywa. To zioło, uważane przez niektórych za chwast, jest praktycznie wszechobecne. Możecie kupić suszoną pokrzywę lub sok z niej w sklepie, a możecie zbierać ją sami. Najlepsza jest pokrzywa młoda. Pamiętajcie jednak, żeby nie zrywać jej z miejsc, gdzie narażona jest na spaliny i inne zanieczyszczenia. Ta uwaga dotyczy praktycznie wszystkich zebranych samodzielnie ziół. Pokrzywa sparzona wrzątkiem sama już nie parzy naszej skóry, a wykazuje właściwości moczopędne, stymulujące działanie całego układu trawienia. Podobnie na organizm wpływa czystek, który oprócz tego wspiera biotę bakteryjną jelita.

Łopian, znana polna roślina kojarzona przez wszystkich z rzepami, jest używany w medycynie ziołowej do detoksu. Nasiona łopianu są pomocne w oczyszczaniu wątroby, układu odpornościowego i skóry. Moczopędnie i napotnie działa także przetacznik leśny. Napar z niego to sposób na oczyszczanie organizmu przez pory skóry.

W sklepach i aptekach znajdziesz również suplementy diety bazujące na ekstraktach ziołowych (na przykład preparaty z korzenia mniszka lekarskiego czy nasion ostropestu plamistego). Pamiętaj jednak, żeby przed zastosowaniem preparatu skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Chcesz usunąć z organizmu toksyny? Zadbaj o codzienną aktywność fizyczną

Nie możemy nie wspomnieć o aktywności fizycznej, gdyż jest to ważny element zdrowego trybu życia. Ruch pobudza przemianę materii, a to, koniec końców, odbija się korzystnie na tym, jak funkcjonuje cały nasz organizm. Szczególnie, że wraz z wiekiem trudniej wpłynąć na poprawę metabolizmu tylko za pomocą żywienia – wtedy z pomocą przychodzi aktywność fizyczna. Dodatkowo ruch ma wpływ na kolejną z dróg wydalania substancji z organizmu – pocenie się. Ruch wpływa na wzmożone pocenie, czyli także na oczyszczanie organizmu. Dlatego uznajcie go za równorzędny z dietą sposób na walkę o zdrowie.

Jak widzicie, zwracając uwagę na parę aspektów, możecie zadbać o organizm kompleksowo, dzięki czemu będzie on sprawniej radził sobie z różnymi procesami. Nie musicie głodować – wystarczy zadbać o wątrobę, jelita i nerki i pobudzić je do prawidłowej pracy. Wtedy Wasz organizm świetnie poradzi sobie ze szkodliwymi substancjami, a Wy zaczniecie zauważać poprawę samopoczucia i poczujecie się dużo lepiej. Nie trzeba stosować specjalnych diet detoksykacyjnych. Wystarczy pamiętać o kilku elementach: wyeliminować niezdrową żywność i zastosować zdrowy, odpowiednio zbilansowany jadłospis.

Zachęcamy również do zapoznania się z ofertą cateringu dietetycznego Maczfit. Wśród naszych propozycji czeka nie tylko zdrowa dieta odchudzająca, ale również liczne programy dla osób aktywnych i zmagających się z nietolerancjami pokarmowymi.

Agata Sobczak

Absolwentka żywienia człowieka i oceny żywności na SGGW w Warszawie. Szczególnie interesuje się dietoterapią przy zaburzeniach metabolicznych (insulinooporność i cukrzyca) i hormonalnych (choroby tarczycy). Chętnie poszerza swoją wiedzę na szkoleniach, kursach i warsztatach. W Maczfit odpowiada za posiłki #less carbs z diety z wyborem dań oraz diety Diabetic i Hypo Hashimoto. Zamiłowanie do dietetyki odkryła studiując na kierunku gastronomia i hotelarstwo. W wolnych chwilach uwielbia gotować. W kuchni często eksperymentuje zmieniając popularne potrawy w ich zdrowsze wersje.