Dieta płynna – przepisy, wskazania i zasady stosowania

Dieta płynna często kojarzy się z ograniczeniami i monotonią, ale wcale nie musi taka być! Niezależnie od tego, z jakich powodów ją stosujesz, mamy dla dobre wieści. Przygotowaliśmy kilka inspirujących przepisów na dietę płynną, a także garść sprawdzonych informacji na jej temat.

Dieta płynna – przepisy, które warto wypróbować

Podstawą diety płynnej są posiłki w formie płynów. Przy jej stosowaniu warto eksperymentować z różnorodnymi przepisami, co pozwoli to uniknąć monotonii. Przepisy diety płynnej obejmują wiele możliwości, od prostych zup kremów po bardziej złożone koktajle: 

• wśród pomysłów na dietę płynną można znaleźć odżywcze smoothie z dodatkiem protein, które świetnie sprawdzą się jako płynne śniadanie;
• dla osób poszukujących bardziej treściwych opcji dieta płynna wzmocniona oferuje przepisy z dodatkiem wysokobiałkowych składników;
• warto też zwrócić uwagę na dietę półpłynną – co jeść w jej ramach, to często pytanie pacjentów po zabiegach.

Jadłospis diety półpłynnej może zawierać delikatne musy owocowe czy przecierane warzywa. Osoby stosujące dietę płynną po zabiegu stomatologicznym znajdą wiele przepisów na łagodne i odżywcze posiłki, które nie podrażnią wrażliwych tkanek jamy ustnej.

Co jeść, a czego unikać w diecie płynnej?

Niżej przedstawiamy produkty, które przepisy diety płynnej wykluczają i dopuszczają. Warto wiedzieć, po co sięgać, by nie zaprzepaścić efektów.

Dieta płynna a półpłynna

Dieta płynna to sposób żywienia wykluczający pokarmy stałe. Jak zaznaczono wcześniej, jadłospis diety płynnej obejmuje zupy, buliony, koktajle, smoothie, rozcieńczone soki, herbaty, kawę, napoje izotoniczne, wodę i płynne produkty mleczne. Jej główne cele to:

• przygotowanie organizmu do badań lub zabiegów w obrębie przewodu pokarmowego;
• ograniczenie stałych pokarmów po przebytym zabiegu stomatologicznym;
• dostarczenie organizmowi niezbędnych składników odżywczych po zabiegu w obrębie układu pokarmowego, zwłaszcza jelit;
• oczyszczenie organizmu z toksyn;
• stosowanie diety płynnej w celu redukcji masy ciała.

Dieta półpłynna jest bardziej zróżnicowana – co jeść w jej ramach? Dozwolone są kisiele, kleiki, galaretki, musy oraz rozdrobnione i zmiksowane produkty. Istnieją różne rodzaje diet płynnych i półpłynnych, np. dieta zupowa czy sokowa. Diety płynnej można spróbować, wybierając „Sokowy detoks” z oferty Maczfit.

Wskazania do wprowadzenia diety płynnej

Przepisy diety płynnej znajdują zastosowanie w różnych sytuacjach medycznych. Wskazania obejmują choroby nowotworowe jamy ustnej i przełyku, zapalenia, zmiany anatomiczne górnego odcinka przewodu pokarmowego, oparzenia górnych dróg oddechowych, nasiloną biegunkę i wymioty, operacje bariatryczne oraz schorzenia takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy nieswoiste zapalenia jelit.

Przed badaniami diagnostycznymi, takimi jak kolonoskopia czy rektoskopia, stosuje się dietę płynną w celu oczyszczenia przewodu pokarmowego. Kilka dni przed badaniem zaleca się spożywanie posiłków o konsystencji półpłynnej i płynnej, unikając pestek, nasion i surowych warzyw liściastych. Płynna dieta po operacji jelit wymaga konsultacji z lekarzem. Początkowo pacjenci piją tylko wodę, następnie wprowadza się dietę płynną wzmocnioną, a później półpłynną.

Również po zabiegach stomatologicznych, takich jak usunięcie zęba, trzeba zmienić sposób odżywiania. Wtedy warto sięgnąć po pomysły na dietę płynną i przygotowywać potrawy o konsystencji niewymagającej przeżuwania. Po 2-3 dniach można stopniowo rozszerzać dietę o miękkie pokarmy stałe. Dieta płynna po operacji szczęki powinna być dostosowana do stanu zdrowia pacjenta, uwzględniając temperaturę i kwasowość potraw.

Kontrowersje związane z dietami płynnymi

Stosowanie diety płynnej w celach oczyszczających budzi kontrowersje. Brak wiarygodnych badań potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo płynnych detoksów. Organizm posiada naturalne mechanizmy detoksykacji, a dieta oczyszczająca może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Kolejna kontrowersja to dieta płynna a odchudzanie. Na przykład dieta zupowa, może dostarczać zbyt mało kalorii i zwiększać ryzyko niedoborów składników odżywczych. Długotrwałe stosowanie może zaburzyć perystaltykę jelit i prowadzić do efektu jo-jo. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek diety płynnej zaleca się konsultację z lekarzem lub dietetykiem.

Zasady stosowania diety płynnej (w celach medycznych)

1. Przepisy diety płynnej obejmują głównie napoje i posiłki w postaci płynnej. W diecie płynnej wzmocnionej lub półpłynnej można zwiększyć różnorodność jadłospisu.
2. Przykładowy jadłospis diety płynnej może zawierać: na śniadanie kaszę mannę z mlekiem i sokiem malinowym, na drugie śniadanie koktajl warzywny, na obiad zupę pomidorową przecieraną, na podwieczorek kefir z owocami, a na kolację zmiksowane jajko na miękko. 
3. Dozwolone napoje to woda, herbata i słaba kawa bez cukru.
4. Produkty należy gotować, rozdrabniać i miksować. 
5. W diecie płynnej i półpłynnej przepisy powinny wykluczać ciężkostrawne, tłuste i wzdymające potrawy oraz ostre przyprawy. 
6. Kaloryczność i liczbę posiłków ustala się indywidualnie. 
7. Objętość jednego posiłku nie powinna przekraczać 500 ml, a temperatura 37°C.
8. Dieta płynna stosowana w celach medycznych wymaga nadzoru lekarza.

Jak długo stosować dietę płynną?

Dieta płynna jest dietą eliminacyjną. Wyklucza wiele wartościowych produktów spożywczych (na przykład produkty zbożowe z pełnego ziarna), które dostarczają organizmowi cennych składników odżywczych. Z tej przyczyny dieta płynna powinna być stosowana jak najkrócej – zgodnie z zaleceniami lekarza i potrzebami organizmu. Warto uważnie obserwować swoje ciało i jeśli jest na to gotowe, można stopniowo rozszerzać dietę – najpierw do postaci półpłynnej, a potem włączając do niej coraz więcej zdrowych posiłków stałych.

Ewelina Hepnar

Magistrantka dietetyki na USM w Warszawie, ukończyła dwa kierunki – Technologię Żywności i Żywienie Człowieka oraz Jakość i Bezpieczeństwo Żywności na UR w Krakowie. Z doświadczenia pracy w gabinecie dietetycznym wyniosła umiejętność komponowania atrakcyjnych jadłospisów, odpowiadających potrzebom klientów w różnych jednostkach chorobowych i nie tylko. Interesuje się psychologią odżywiania, chętnie porusza tematy związane z reedukacją żywieniową i propagowaniem prawidłowych nawyków żywieniowych oraz budowaniem zdrowych relacji z jedzeniem. Wyznaje zasadę, że dieta ma być przyjemnością i wpływać korzystnie na zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. W Maczfit jest odpowiedzialna za diety: No Gluten & Lactose, FODMAP, Care.