Dieta refluksowa – co jeść przy refluksie?

Podobnie jak w przypadku innych chorób przewodu pokarmowego, tak i przy refluksie, dieta odgrywa bardzo istotną rolę. Zdrowy, różnorodny jadłospis jest ważny nie tylko w kontekście leczenia, ale również profilaktyki. Sprawdź, co zwiększa ryzyko wystąpienia refluksu i jakie są główne objawy tej choroby. Przekonaj się, co jeść i pić, aby złagodzić nieprzyjemne dolegliwości.

Co to jest refluks?

Refluks jest jedną z najpowszechniejszych chorób przełyku. Określenie medyczne tego zespołu dolegliwości to GERD (gastroesophageal reflux disease – choroba refluksowa przełyku).

W chorobie refluksowej mamy do czynienia z nieprawidłowościami w działaniu lub niewydolnością dolnego zwieracza przełyku. W konsekwencji dochodzi do cofania się treści pokarmowej i soków żołądkowych do przełyku. Brak napięcia mięśniowego w dolnym zwieraczu przełyku i wielokrotne zarzucanie treści żołądkowej do przełyku prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej oraz rozwoju stanu zapalnego.

Objawy refluksu

Objawy choroby refluksowej są nieprzyjemne i odbierają radość ze spożywanych posiłków. Do najczęściej występujących dolegliwości towarzyszących chorobie refluksowej przełyku należą:

• zgaga, czyli palący ból w nadbrzuszu lub za mostkiem, czasem odczuwalny również w gardle (pojawia się zazwyczaj po zjedzeniu obfitego, mocno kwaśnego lub słodkiego posiłku),
  
• bolesne uczucie pieczenia w przełyku,
  
• gorycz lub kwasota w jamie ustnej,
  
• trudności z przełykaniem,
  
• nudności, wymioty,
  
• ból w klatce piersiowej,
  
• ból gardła, chrypka, kaszel,
  
• zapalenie dziąseł, próchnica, ubytki zębowe,
  
• przykry zapach z ust.
  

Przyczyny refluksu

Główną przyczyną powstawania refluksu jest zmniejszenie napięcia mięśnia zwieracza przełyku przy jego wejściu do żołądka. Poniżej znajdziesz listę przypadków, w których ryzyko zaburzeń pracy dolnego zwieracza znacznie wzrasta:

• operacje żołądka,
  
• przepuklina rozworu przełykowego,
  
• urazy klatki piersiowej,
  
• nadwaga i otyłość,
  
• nieprawidłowa dieta – spożywanie pokarmów obniżających ciśnienie dolnego zwieracza przełyku, zwłaszcza produktów tłustych i drażniących przełyk,
  
• używki – palenie tytoniu, picie alkoholu i mocnej kawy,
  
• nieprawidłowości hormonalne,
  
• niektóre choroby przewlekłe – cukrzyca, twardzina,
  
• przyjmowanie niektórych leków – leki antykoncepcyjne, leki rozkurczowe oraz leki stosowane w astmie oskrzelowej,
  
• ciąża.
  

Refluks żołądkowo-przełykowy – diagnostyka i leczenie

Wszystkie dolegliwości ze strony układu pokarmowego należy konsultować z lekarzem gastrologiem. Specjalista może zlecić odpowiednie badania, czyli gastroskopię i/lub manometryczne badanie przełyku. Lekarz dobierze też odpowiednie leczenie farmakologiczne. Leki stosowane przy refluksie żołądkowym mają za zadanie zredukować nadmiar kwasu solnego w żołądku oraz zneutralizować kwasowość treści żołądkowej. Jak wspomniano wyżej, jedną z przyczyn refluksu jest niewłaściwa dieta. Dlatego w leczeniu choroby, oprócz farmakologii, ważna jest zmiana trybu życia. Co więc jeść przy refluksie żołądkowo-przełykowym? Których produktów unikać, a jakie można spożywać w ograniczonych ilościach?

Dieta przy chorobie refluksowej przełyku

Dieta refluksowa to dieta lekkostrawna, która eliminuje żywność wysoko przetworzoną, ostre, tłuste i obfite posiłki oraz używki. Zmiana nawyków żywieniowych jest kluczowa szczególnie u osób, które zmagają się z nadwagą i otyłością. Nadmierna masa ciała powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego i nasila objawy refluksu. Poniżej znajdziesz najważniejsze zasady diety refluksowej oraz listę produktów rekomendowanych.

Dieta przy refluksie – najważniejsze zasady:

• lekkostrawne posiłki – należy unikać produktów tłustych, potraw odsmażanych, ciężkostrawnych i ostrych przypraw,
  
• z diety na refluks należy wyeliminować żywność wysokoprzetworzoną, gotowe dania ze sklepu (dania typu instant) i fast-food,
  
• należy ograniczyć jedzenie pikantnych warzyw, cebuli, pomidorów i przetworów pomidorowych, niewskazane są także owoce cytrusowe,
  
• dieta na refluks wyklucza spożywanie czekolady, wyrobów czekoladowych, tłustych słodyczy typu chałwa, pączki,
  
• należy unikać słodkich napojów gazowanych oraz soków na bazie owoców cytrusowych (grejfruty, pomarańcze),
  
• posiłki powinny być komponowane tak, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie energetyczne oraz wszystkie niezbędne składniki odżywcze (białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne),
  
• dieta przy refluksie obejmuje także chude mleko, nabiał oraz jaja,
  
• dieta przy refluksie uwzględnia jedzenie niewielkich objętościowo posiłków o regularnych porach – najlepiej jeść 4-5 posiłków dziennie w odstępach co 3-4 godziny,
  
• posiłki powinny być jedzone w spokojnej atmosferze i bez pośpiechu – dzięki temu unikniesz połykania dużych ilości powietrza i zmniejszysz nieprzyjemnie objawy refluksu,
  
• ostatni posiłek w ciągu dnia powinien zostać zjedzony minimum trzy godziny przed snem,
  
• należy zrezygnować z palenia papierosów, picia alkoholu oraz znacznie ograniczyć picie mocnej kawy – etanol i kofeina bardzo silnie stymulują wydzielanie kwasu solnego w żołądku, poza tym alkohol działa drażniąco na błonę śluzową żołądka i przewód pokarmowy,
  
• u osób otyłych dieta przy refluksie powinna być jednocześnie dietą redukcyjną – zmniejszenie masy ciała pozwoli ograniczyć objawy zgagi i inne dolegliwości związane z refluksem,
  
• ważne jest również odpowiednie ułożenie ciała podczas snu- najlepiej spać z głową uniesioną wysoko (pozycja leżąca nasila objawy GERD).
  
  

Refluks – czego unikać?

Dieta antyrefluksowa, jak każda dieta, wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Stosowanie się do zaleceń może zmniejszyć objawy refluksu. Należy pamiętać jednak, że występowanie objawów po niektórych produktach jest kwestią indywidualną i wprowadzanie ich do diety zależy od tolerancji na nie organizmu. Kluczową sprawą wydaje się być obserwacja własnego samopoczucia. Przydatnym narzędziem może być dzienniczek żywieniowy. Warto zapisywać w nim zjedzone produkt i negatywną reakcję organizmu bądź jej brak.

Ogólne zasady diety:

1. Ogranicz spożywanie tłustych produktów- tłuste mięsa, smażone produkty typu frytki, fast-foody, tłuste sery, wędliny,
   
2. Wybieraj chude mięsa. Spożywanie tłustych ryb typu łosoś będzie zależne od Twojej tolerancji.
   
3. Z listy spożywanych owoców wykreśl grejfruty, pomarańcze. Soki z tych owoców również nie są pożądane w diecie antyrefluksowej,
   
4. Mocną herbatę i kawę zamień na słabą herbatę, wodę mineralną niegazowaną czy tez herbaty owocowe. W przypadku objawów refluksu łagodząco może zadziałać szklanka mleka. Mleko jednak nie może być tłuste,
   
5. Ogranicz spożycie pomidorów (w tym przetworów pomidorowych oraz soku pomidorowego), warzyw cebulowych (typu cebula, czosnek). Spożycie warzyw strączkowych jest uzależnione od indywidualnej tolerancji,
   
6. Wyeliminuj z diety czekoladę i wyroby czekoladowe, a także tłuste słodycze typu pączki, wyroby z ciasta francuskiego.
    
7. Alkohol i napoje gazowane częsty również nasilają objawy refluksu.
   
   

Tłuste posiłki jedzone na szybko

Dzisiejszy tryb życia nie jest sprzymierzeńcem zdrowego odżywiania. Spożywanie w biegu obfitych posiłków może nasilić objawy refluksu. Pośpiech czy rozmowy podczas jedzenia powodują połykanie większych ilości powietrza i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. Z kolei jedzenie tłustego posiłku, składającego się głównie z niezdrowych tłuszczów trans, tłustych produktów mlecznych czy węglowodanów prostych to szybki sposób na dodatkowe kilogramy. Kontrolowanie swojej masy ciała jest jednym z kluczowych zadań w profilaktyce refluksu i innych chorób dietozależnych.

Używki

Jak wspomniano wyżej, przyczyną refluksu mogą być używki, szczególnie palenie papierosówi spożywanie wysokoprocentowego alkoholu. Palenie tytoniu powoduje osłabienie napięcia dolnego zwieracza przełyku. Ograniczenie używek to pierwszy krok do lepszego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Intensywne ćwiczenia

Osobom, które zmagają się z refluksem, zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna. Nasilone objawy refluksu występują na przykład podczas ćwiczeń wymagających schylania. Dotyczy to również wykonywania ćwiczeń w pozycji leżącej. Czy osoby chorujące na refluks muszą całkowicie zrezygnować z aktywności fizycznej? Oczywiście, że nie! Ruch to zdrowie, a jeśli zmagasz się z nadwagą, powinieneś ułożyć plan treningowy dostosowany do Twoich potrzeb i możliwości. Warto zdecydować się na ruch w postaci szybkiego marszu, długich spacerów, jazdy na rowerze, pływania lub spokojnego tańca. Pamiętaj, żeby szczególnie przed treningiem Twój posiłek nie był zbyt duży objętościowo.

Wszystkim osobom, które chcą zredukować masę ciała lub wprowadzić w życie zdrowe nawyki żywieniowe, polecamy diety Maczfit. Nasza oferta obejmuje różne programy dietetyczne dostosowane do potrzeb dzisiejszego klienta.

Małgorzata Brzezińska

Absolwentka dietetyki na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Doświadczenie zdobywała w warszawskich żłobkach, przedszkolach i szkołach, a także prowadząc warsztaty edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych. W Maczfit odpowiada za prace działu Dietetyki i spójność wszystkich diet z oferty. Prywatnie miłośniczka śródziemnomorskich smaków.