Miód – rodzaje, właściwości, zastosowanie w diecie

Złocista barwa, lepka konsystencja, naturalny aromat – miód (wraz ze swoimi wyjątkowymi właściwościami) znany jest od wieków. W tym artykule przyjrzymy się bliżej procesowi powstawania naturalnych miodów. Prześledzimy także główne rodzaje produktów pszczelich i ich zastosowanie w kuchni. Zapraszamy do lektury!

Jak powstaje naturalny miód pszczeli?

Prawdziwe miody powstają we współpracy pszczół i pszczelarzy. Słodki produkt wytwarzany jest z nektaru lub spadzi. Pracowite pszczoły zbierają także rosę miodową, która pojawia się na kłosach traw. Zdarza się, że surowcem miodowym stają się soki dojrzałych owoców lub soki wypływające z uszkodzonych części różnych roślin.

Proces powstawania naturalnych miodów rozpoczyna się w momencie zebrania surowca przez pszczoły miodne. Już na tym etapie surowiec miodowy jest częściowo wzbogacany enzymami i kwasami organicznymi.

Następnie pszczoły miodne przenoszą substancję do ula, gromadzą w plastrze i przekazują pszczołom robotnicom. Ich zadaniem jest zagęszczenie miodu oraz przenoszenie go z dolnych na wyższe komórki plastra, gdy już odparuje i dojrzeje. Ostatni etap pracy pszczół robotnic to zasklepienie plastra woskiem. Jest to sygnał dla pszczelarza, że czas na miodobranie.

Pszczelarz przenosi dzieło pszczół do pracowni. Plastry trzeba zabezpieczyć i odsklepić (do tej czynności używa się specjalnego widelca, noża lub automatycznych urządzeń). Następnie plastry trafiają do miodarki, czyli urządzenia, które wiruje miód. Później słodki produkt jest przecedzany i umieszczany w odstojnikach. Odstany miód musi szybko trafić do szczelnych pojemników lub wprost do słoików, aby nie wchłaniał wilgoci z powietrza.

Główne rodzaje miodu

W zależności od surowca, z którego powstał miód, wyróżnia się jego trzy główne rodzaje:

• miody kwiatowe, zwane również miodami nektarowymi,
• miody spadziowe,
• miody mieszane (miód nektarowo-spadziowy lub spadziowo-nektarowy).

Poszczególne rodzaje różnią się nieznaczne barwą, smakiem i właściwościami.

Właściwości miodu naturalnego

Pod względem chemicznym miód to głównie węglowodany (glukoza, fruktoza i maltoza). Oprócz tego prawdziwe miody zawierają kwasy organiczne (glukonowy, jabłkowy, cytrynowy) i olejki eteryczne pochodzące z nektaru. W składzie miodów znajdziemy także: polifenole, karotenoidy, enzymy, liczne składniki mineralne (potas, chlor, fosfor, magnez, wapń, żelazo, mangan) i niewielkie ilości witamin.

Miody tradycyjne z czasem ulegają krystalizacji i jest to proces całkowicie naturalny. Niektóre miody krystalizują się wolniej, inne szybciej. Zależy to przede wszystkim od gatunku miodu, dojrzałości czy warunków przechowywania. Krystalizacja nie zmienia składu chemicznego miodu, nie obniża także jego wartości odżywczych.

Naturalne miody najlepiej przechowywać w ciemnym, suchym i chłodnym miejscu. Słoik powinien być dobrze dokręcony, aby miód nie wchłaniał wilgoci.

Wiesz już, jakie składniki odżywcze można znaleźć w składzie miodów naturalnych. Warto dodać, że miód jest bardziej kaloryczny od cukru (łyżeczka cukru ma 20 kcal, a miodu 39). Nie są to jednak puste kalorie. Miody naturalne, dzięki wysokiej zawartości cukrów prostych, są szybko przyswajalne przez organizm człowieka. Dodają energii, a także bardzo korzystnie wpływają na układ odpornościowy. To nie wszystko. Lista właściwości prozdrowotnych miodu jest bardzo długa. Sprawdź ją i przekonaj się, dlaczego warto włączyć naturalne miody do diety.

Właściwości miodów:

• miód jest źródłem energii,
• ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwalergiczne, co czyni go ważnym składnikiem diety na odporność,
• ma właściwości antyseptyczne – dzięki nadtlenkowi wodoru powstającemu w wyniku reakcji chemicznych z udziałem enzymów,
• miód przyspiesza regenerację organizmu,
• łagodzi infekcje dróg oddechowych,
• pozytywnie wpływa na łagodzenie objawów przeziębienia – wspomaga leczenie kaszlu, bólu gardła i zapalenia zatok,
• przyspiesza gojenie ran – zwłaszcza ropiejących i tych powstałych w wyniku oparzeń,
• łagodzi podrażnienia,
• hamuje powstawanie próchnicy,
• miód ma także korzystny wpływ na układ krwionośny – wzmacnia serce, poprawia krążenie, obniża ciśnienie krwi i hamuje rozwój miażdżycy,
• wspomaga pracę mózgu,
• koi nerwy, poprawia nastrój i ułatwia zasypianie,
• naturalny miód pozytywnie wpływa także na układ trawienny – pobudza trawienie, redukuje zaparcia, działa przeciwwymiotnie i przeciwbiegunkowo,
• do tego wspiera pracę wątroby i nerek, działa moczopędnie,
• prawdziwy miód działa na organizm oczyszczająco, ma właściwości odtruwające i neutralizuje skutki przyjmowania używek (tytoń, alkohol, duże ilości kawy).

Niezwykłe właściwości miodów wykorzystywane są nie tylko w przemyśle spożywczym, ale również kosmetycznym i farmaceutycznym.

Naturalne miody – popularne rodzaje wraz z krótką charakterystyką

W sklepach znajdziesz aktualnie różne rodzaje miodów – zarówno kwiatowych i spadziowych, jak i mieszanych. Poniżej krótka charakterystyka popularnych produktów pszczelich.

Pamiętaj, że na rynku dostępne są również miody sztuczne, które w smaku i wyglądzie bardzo przypominają ich naturalne odpowiedniki. Sztuczny miód nie zawiera jednak składników odżywczych obecnych w miodzie tradycyjnym. W związku z tym nie posiada właściwości leczniczych.

Miód spadziowy

Miody spadziowe powstają dzięki pracy pszczół i innych owadów. Najpierw soki roślinne pobierane są przez owady (mszyce, czerwce oraz miodówki), które w procesie ich metabolizowania wytwarzają i wydalają słodki płyn. Następnie ten słodki płyn zbierany jest przez pszczoły.

Czym różni się miód spadziowy od kwiatowego? Przede wszystkim barwą – miody spadziowe są ciemniejsze. W przypadku spadzi liściastej mają odcień ciemnożółty, a iglastej – ciemnozielony.

Miody naturalne ze spadzi liściastej mają specyficzny, lekko kwaśny smak. Z kolei słodkie produkty z drzew iglastych – łagodny, lekko żywiczny.

Spadziowe miody tradycyjne są z reguły droższe niż naturalne miody kwiatowe.

Miód lipowy

Popularny miód nektarowy pozyskiwany z kwiatów lipy. Ma jasnożółty kolor, a w smaku jest ostro-słodki.

Miody nektarowe, a więc również miód lipowy, doskonale sprawdzają się przy leczeniu przeziębienia. Miód z lipy słynie ze swojego działania wykrztuśnego i przeciwgorączkowego.

Miód rzepakowy

Ten rodzaj miodu powstaje z kwiatów rzepaku. Ma kremowy kolor i łagodny smak (z lekką nutką goryczy). Należy do tych miodów, które dość szybko ulegają krystalizacji. Już po kilku dniach staje się biały, o konsystencji drobnoziarnistej i mazistej.

Miody naturalne z rzepaku znane są przede wszystkim ze swoich właściwości oczyszczających i odtruwających.

Miód gryczany

Gryczane miody tradycyjne powstają, gdy pszczoły pobiorą nektar z kwiatów gryki. Miód gryczany to produkt o charakterystycznej ciemnej barwie i ostrym smaku. Szczególnie nadaje się do wyrobu miodów pitnych.

Miód gryczany, jako jedyny z produktów pszczelich, zawiera rutynę – substancję wzmacniającą naczynia krwionośne. To dlatego ten rodzaj miodu polecany jest przede wszystkim osobom zmagającym się z chorobami układu krwionośnego.

Inne miody i produkty pszczele

W sklepach znajdziesz również inne produkty pszczele, takie jak:

• miód wielokwiatowy – łagodny, o woskowym zapachu,
• miód wrzosowy – ciemnobrunatny, lekko gorzki,
• miód akacjowy – jasnosłomkowy, lekko mdły,
• miód manuka – ciemny, ostry w smaku i intensywny w zapachu,
• propolis (kit pszczeli) – substancja o właściwościach antybakteryjnych, przeciwgrzybiczych, antywirusowych i przeciwzapalnych; propolis to dla pszczół materiał budulcowy ula,
• pyłek kwiatowy i pierzga pszczela – są bogatym źródłem witamin i składników mineralnych; pierzga dodatkowo wzmacnia odporność, obniża ciśnienie krwi i zmniejsza stany zapalne,
• mleczko pszczele – działa wzmacniająco i antybakteryjnie; to wydzielina, którą karmione są larwy pszczół przez pierwsze dni życia.

Zastosowanie miodu w diecie

Miody tradycyjne i inne produkty pszczele możesz kupić w supermarkecie lub sklepie internetowym. Pamiętaj, aby przed zakupem dokładnie sprawdzić skład. Często pod estetyczną, kolorową etykietą kryje się coś, co ma niewiele wspólnego z naturalnym miodem.

Warto stawiać na produkty pszczele z polskiej pasieki. Wybierając miód z małej, rodzinnej pasieki nie tylko zyskujesz gwarancję wysokiej jakości, ale również wspierasz polskich pszczelarzy.

Dobry sklep z miodem oferuje różne rodzaje miodów, w tym produkty pszczele dla najbardziej wymagających klientów. W profesjonalnym sklepie internetowym znajdziesz nie tylko pyszne miody pszczele bez dodatków, ale również na przykład: pyłki pszczelne z liofilizowanymi owocami, miód z propolisem, miód z orzechami czy miód z pierzgą. Co więcej, w dobrym sklepie internetowym dostępne są liczne zestawy z miodem, które mogą być świetnym pomysłem na prezent dla kogoś bliskiego.

Wiesz już dużo o miodzie, jego rodzajach i właściwościach. Jak zatem wykorzystać te pyszne i zdrowe produkty w kuchni?

Miód to świetny zamiennik cukru. Nadaje się zarówno do herbaty (ale pamiętaj, żeby nie zalewać go wrzątkiem, bo straci swoje właściwości), jak i wypieków. Stanowi podstawę wielu ciast, deserów, można dodawać go także do owsianki czy musli.

Miód jest także ważnym elementem diety na wzmocnienie odporności. Dieta na odporność uwzględnia substancje o właściwościach antybakteryjnych, antyoksydacyjnych, przeciwalergicznych i przeciwgrzybicznych. Miód z rodzinnej pasieki pasuje więc do niej idealnie.

Co więcej, miód i inne produkty pszczele to współczesne superfoods. Do grupy „superżywności” zaliczane są produkty zawierające cenne składniki odżywcze, które wspomagają prawidłowy rozwój organizmu. Superfoods to artykuły naturalne, pełnowartościowe i nieprzetworzone. Dodawane są do posiłków, aby uzupełnić poziom witamin, składników mineralnych i związków bioaktywnych.

Miód w diecie można wykorzystać również jako składnik sosów (do mięs czy sałatek) oraz napojów. To wyjątkowy prezent od natury, więc warto się nim cieszyć i to nie tylko w okresie jesienno-zimowym.

Zachęcamy również do zapoznania się z ofertą cateringu dietetycznego Maczfit. W naszych zestawach diet znajdziesz różne słodkie propozycje, w tym posiłki i przekąski z dodatkiem naturalnego miodu.

Anna Pykosz

Absolwentka kierunku dietetyka w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Świeżo po skończeniu studiów, przekłada wiedzę teoretyczną na jej praktyczne zastosowanie. W Maczfit odpowiada za diety SLIM&FIT, OFFICE BOX i MAMI. Wielbicielka kuchni orientalnej.