O pojadaniu słów kilka

Współczesny sposób żywienia charakteryzuje się między innymi nieregularnością i chaotycznością spożywania posiłków. Brak śniadania, obiadu czy też kolacji, a przy tym pojadanie w ciągu dnia kilku niewielkich przekąsek o małej gęstości odżywczej, zaś o dużej kaloryczności , to bardzo częste zjawisko. Badania wskazują, że przekąski między posiłkami spożywa około 2/3 Polaków – najczęściej w domu, przed telewizorem lub komputerem, podczas codziennej kawy, spotkań ze znajomymi, przerwy w pracy, w szkole, w punktach gastronomicznych i na zakupach. Produkty, po które sięgamy najchętniej, to te, które kuszą nie tylko wyjątkowym smakiem, ale także atrakcyjnym wyglądem: m.in. owoce, kanapki, batoniki, ciasteczka, solone orzeszki, a także żywność typu junk food i fast food.

Pojadanie – co to właściwie oznacza?

Pojadanie  (w mowie potocznej nazywane częściej „podjadaniem”) to spożywaniu żywności między głównymi posiłkami, czyli śniadaniem, obiadem i kolacją. W literaturze wyjaśnia się je także jako dojadanie – spożywanie niewielkich ilości produktów lub potraw w szczególności wysokoprzetworzonych między posiłkami spożywanymi zwyczajowo, a według innych źródeł zwyczaj pojadania jest to spożywanie najprostszych pod względem składników posiłków np. owoców, batonów, lodów, ciastek, chipsów oraz napojów takich jak soki, słodkie napoje czy napoje mleczne.

Czy pojadanie ma wpływ na nasze zdrowie?

Interakcje między spożywaniem przekąsek na naszym zdrowiem należy analizować biorąc pod uwagę powody pojadania (biologiczne, psychiczne i społeczne), grupy osób, które pojadają oraz rodzaj spożywanych produktów. Szczególnie często pojadają dzieci, ale również młodzież, dorośli – zwłaszcza Ci aktywni zawodowo, a także osoby starsze. Spożywanie w ramach przekąski produktów o wysokiej wartości odżywczej może uzupełnić dietę w potrzebne składniki takie jak witaminy czy związki mineralne np. wapń, żelazo czy magnez. Z drugiej jednak strony należy pamiętać o „skutkach ubocznych” nadmiernego przekąszania. Nadmiar energii z diety przyczynia się do powstawania nadwagi i otyłości, produkty bogate w tłuszcz, kwasy tłuszczowe nasycone i cholesterol oraz izomery tłuszczów trans prowadzą do ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, cukry proste zawarte w przekąskach niosą ryzyko powstawania cukrzycy, hipercholesterolemii, a nadmierne spożycie sodu – podwyższonego ciśnienia tętniczego.

Pojadać czy nie?

Zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia, każdy zdrowy człowiek powinien spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia, w odstępach około 3-4 godzin, co znacznie zmniejsza chęć na spożywanie dodatkowych przekąsek. Czy zatem w naszym jadłospisie jest miejsce na pojadanie? Z żywieniowego punktu widzenia częste spożywanie posiłków może przynieść korzyści dla naszego zdrowia, o ile będziemy wybierać odpowiednie produkty.

Co zatem pojadać?

Racjonalne pojadanie powinno opierać się na produktach bogatych w błonnik pokarmowy, witaminy, składniki mineralne i antyoksydanty takich jak: owoce, warzywa, soki warzywne, nieklarowane soki owocowe, produkty zbożowe, orzechy i nasiona w postaci nieprzetworzonej, które dodatkowo są źródłem tłuszczów nienasyconych. Przy wyborze uwzględnić powinniśmy także produkty mleczne, które stanowią źródło białka i wapnia.  Produkt „doskonały” do pojadania przedstawiony na kongresie w Mougins powinien charakteryzować się: niską kalorycznością, być niskotłuszczowy, posiadać niski ładunek glikemiczny i zawierać węglowodany złożone. Nie musi dostarczać dużych ilości białka, gdyż podaż tego makroskładnika powinna być wystarczająca z posiłków głównych. Pojadać powinniśmy tylko wtedy, gdy odczuwamy głód, a spożyta przekąska nie powinna wpływać na apetyt w stosunku do posiłków głównych. Idealna przekąska powinna być atrakcyjna smakowo i wizualnie.

Podsumowując, pojadanie może nieść pozytywne i negatywne skutki, a to jak wpływa na nasze zdrowie jest naszym osobistym wyborem. Warto więc upewnić się czy wybieramy produkty o wysokiej wartości odżywczej, bogate w składniki, których nam brakuje i samodzielnie komponować smakołyki poprzez łączenie różnego rodzaju produktów, smaków i konsystencji.

Małgorzata Skiba