Stewia – zdrowsza alternatywa cukru?

Rosnąca epidemia otyłości na świecie, o którą głównie obwiniane są wszechobecne węglowodany proste, sprawiła, że po zamienniki cukru sięgają nie tylko osoby na diecie czy chore na cukrzycę, lecz także każdy, kto chce zadbać o swoje zdrowie. Jednym z najzdrowszych zamienników cukru jest stewia. Co sprawia, że ta roślina jest tak ceniona? Wyjaśniamy.

Co to jest stewia?

Stewia – roślina o niesamowicie słodkich liściach – uprawiana jest w Ameryce Południowej i wykorzystywana do produkcji zdrowego zamiennika cukru. Swój smak zawdzięcza zawartym w jej liściach glikozydom stewiolowym, które są wielokrotnie słodsze od zwykłego, białego cukru (około 30-320 razy, różne źródła podają różne wartości). Najbardziej naturalną postacią stewii, którą można użyć do słodzenia, są świeże lub suszone liście tej rośliny, ale praktyczniejszą i częściej wykorzystywaną formą jest stewia w płynie lub w postaci białego proszku. Bez problemu kupimy słodzik ze stewią w każdym sklepie ze zdrową żywnością, w dużych sklepach stacjonarnych i przez internet.  

Glikozydy stewiolowe, oznaczane symbolem E-960, stanowią coraz bardziej popularny dodatek do żywności. Służą jako składnik słodzików, ale producenci stosują je też do słodzenia napojów, lodów, przetworów z warzyw i owoców, słodyczy, gum do żucia i wielu innych produktów. Dodatek stewii do żywności obniża jej kaloryczność i pozwala zadedykować produkty osobom dbającym o linię i diabetykom.

Stewia – właściwości 

Stewia charakteryzuje się następującymi właściwościami:

• ma bardzo dobrą rozpuszczalność w wodzie,
• można ją przechowywać przez bardzo długi czas (w formie suszonej lub sproszkowanej),
• jest odporna na zmienne warunki pH, więc można dodawać ją do różnych rodzajów żywności,
• jest odporna na wysokie temperatury (do 200°C) – może być stosowana do gotowania i pieczenia (w przeciwieństwie do sztucznych słodzików na bazie aspartamu).

Przez diabetologów i dietetyków stewia uznawana jest za jeden z najzdrowszych zamienników cukru, między innymi dlatego, że nie wpływa na indeks glikemiczny potraw. Glikozydy stewiolowe w ludzkim organizmie rozkładane są dopiero w jelicie grubym, zatem ich spożycie nie wpływa też na wzrost glukozy we krwi. W związku z tym, słodziki ze stewią czy napoje i żywność dosładzane tą substancją mogą być bezpiecznie spożywane przez cukrzyków. Stewia jest też idealna dla osób na diecie, ponieważ właściwie nie zawiera kalorii. 

Mniej znane prozdrowotne właściwości stewii:

• zapobiega próchnicy – nie powoduje erozji szkliwa,
• ma korzystne działanie na skład mikroflory jamy ustnej – hamuje wzrost bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy,
• zapobiega chorobom dziąseł,
• ma działanie przeciwgrzybicze,
• zmniejsza stan zapalny w organizmie,
• może zapobiegać biegunkom,
• obniża ciśnienie tętnicze krwi u osób z nadciśnieniem.

Jak stosować stewię?

W sklepach możemy kupić proszek, płyn, tabletki lub suszone liście stewii. Ceny tego typu produktów wydają się wysokie, ale zważywszy na ich wydajność, porównywalne z ceną innych zamienników cukru – stewia jest około 2 razy słodsza od cukru, więc zużywamy jej mniej. Gotowe słodziki ze stewią należy stosować zgodnie z informacją na opakowaniu, ponieważ różnią się zawartością glikozydów stewiolowych. 

Możliwa jest też domowa uprawa stewii – możemy postawić ją na kuchennym parapecie, jak inne zioła, i dodawać świeże listki do napojów, deserów i koktajli. To zdecydowanie najzdrowsza forma spożywania tego słodzika.

Czy stewia może zaszkodzić?

ADI (od ang. acceptable daily intake), czyli dopuszczalne dzienne spożycie dla glikozydów stewiolowych, to 4 mg/kg mc./dobę. Ponieważ stewia jest bardzo słodka, w zasadzie nie jest możliwe jej nadmierne spożycie. Zatem można uznać, że stewia to substancja intensywnie słodząca bezpieczna dla organizmu. Ponieważ nie wywołuje zmian stężenia glukozy we krwi, jest  atrakcyjnym zamiennikiem cukru dla osób chorych na cukrzycę. Jednak zwłaszcza diabetycy powinni uważać na sklepowe słodziki na bazie stewii. Wiele z nich jako substancję wypełniającą zawiera maltodekstrynę, która niekorzystnie podnosi poziom glukozy we krwi. Należy wybierać słodziki będące połączeniem stewii i erytrolu, a najlepiej suszone liście stewii – całe lub sproszkowane.

Stewia czy ksylitol – co wybrać?

Podobnie jak ksylitol, stewia jest bezpieczna dla zębów – nie ulega fermentacji w jamie ustnej i nie powoduje próchnicy. Jej przewagą jest jednak to, że nie zmienia kaloryczności potraw oraz absolutnie nie wpływa na poziom glukozy we krwi. W przypadku ksylitolu kaloryczność jest prawie o połowę niższa od cukru, a wpływ na poziom cukru we krwi nieznaczny. 

Stewia sprawdza się we wszelkiego typu napojach, budyniach, galaretkach, kremach i masach. We wszystkim co jest płynne lub półpłynne i „surowe” (np. ciasta bez pieczenia, podawane na zimno). Wadą stewii jest natomiast  jej specyficzny, gorzkawy posmak, szczególnie odczuwalny po obróbce termicznej, który wielu osobom nie odpowiada. Dlatego większość sięga po ksylitol, który ma właściwości zbliżone do zwykłego cukru i charakteryzuje się neutralnym, orzeźwiającym, słodkim smakiem.

Cenisz sobie zdrowy styl życia i chcesz zmniejszyć ilość cukru w diecie? A może cierpisz na zaburzenia związane z metabolizmem glukozy (insulinooporność, cukrzycę typu 2)? Rozwiązaniem jest nasza dieta DIABETIC, w której ograniczyliśmy ilość słodkich posiłków. Według nas lepszy sposób na ograniczenie cukru, niż zastępowanie go nawet najzdrowszymi słodzikami, to odzwyczajenie się od słodkiego smaku. Oczywiście zdrowe słodycze słodzone stewią, erytrytolem lub ksylitolem nikomu nie zaszkodzą, a są przyjemnym uzupełnieniem diety!

Katarzyna Henel